"Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα"
του Γιώργου Μπατζά
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γέωργιος Παπανδρέου σχετικά με τις ευρωεκλογές του Ιουνίου χρησιμοποιώντας τη ρήση της σοσιαλίστριας Ρόζα Λούξεμπουργκ "Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα", απευθυνόμενος στη δεξιά νεοφιλελεύθερη πολιτική της Νέας Δημοκρατίας, είχε προφανώς σκοπό να προκαλέσει συζήτηση πάνω στα προβλήματα που απασχολούν τη χώρα.
Παίρνοντας ως ερέθισμα αυτό το δίλλημα, θα δούμε την διαχρονικότητα και την ιστορική σημασία του. Η ρήση "Σοσιαλισμός ή πτώση στη βαρβαρότητα", χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στα αντιμιλιταριστικά κείμενα και συγκεκριμένα στο πρόγραμμα "Τι ζητά η ένωση "Σπάρτακος" που δημοσιεύθηκαν το Νοέμβριο του 1918.1 Τότε η Ρόζα Λούξεμπουργκ έθεσε το ζήτημα ανοικτά στο λαό λέγοντας ότι "Ο παγκόσμιος πόλεμος έβαλε την ανθρωπότητα μπροστά στο δίλημμα: η συνέχιση του καπιταλισμού με άμεση προοπτική με έναν νέο πόλεμο και το βύθισμα μέσα στο χάος ή ανατροπή των εκμεταλλευτών καπιταλιστών. Για να βγούμε από αυτή την αιματηρή διάλυση, να ξεφύγουμε από το εκμηδενιστικό βάραθρο, δεν υπάρχει άλλη βοήθεια, άλλος δρόμος, άλλη σωτηρία παρά ο σοσιαλισμός".2
Κάπως έτσι και σήμερα τίθεται το ζήτημα από τις μεγάλες δυνάμεις που θέλουν να θέσουν υπό τον έλεγχο τους τις ενεργειακές ύλες που κάθε μια από αυτές διεκδικεί το μεγαλύτερο μερίδιο για τον εαυτό της λεηλατώντας όλο τον πλούτο του πλανήτη και μην υπολογίζοντας το αύριο. Διαβαίνοντας τον 21ο αιώνα η ανθρωπότητα απειλείται από τη παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική βαρβαρότητα. Έχουμε μπροστά μας να αντιμετωπίσουμε το τεράστιο κύμα μετανάστευσης από τις χώρες του "τρίτου κόσμου" που συρρέει για μια καλύτερη διαβίωση προς τις αναπτυγμένες χώρες της μητρόπολης του καπιταλισμού και της αποικιοκρατίας και η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στην πύλη εισόδου αυτού του κόσμου που ενώνει την Ανατολή με την Δύση. Συνεπώς μπροστά σε αυτό το τεράστιο πρόβλημα που είναι εθνικό αλλά και ταυτόχρονα οικουμενικό καλείται η εκάστοτε κυβέρνηση να το διαχειριστεί και να το θέσει σε συζήτηση στην ΕΕ.
Φέτος συμπληρώθηκαν ενενήντα χρόνια από την επανάσταση στην Γερμανία με τους πρωτοστάτες Ρόζα Λούξεμπουργκ, Κάρλ Λήμπνκνεχτ, και Ράντεκ οι οποίοι δολοφονήθηκαν από τους τότε πληρωμένους λακέδες του καθεστώτος.
Η Ρόζα άσκησε κριτική στο σοβιετικό μοντέλο του Λένιν και προσπάθησε παράλληλα να προσαρμόσει τον σοσιαλισμό ανάλογα με τις ευρωπαϊκές συνθήκες και παραδόσεις και όχι να αντιγράψει το σοβιετικό καθεστώς που ήταν ακόμη στο ξεκίνημα του.
Ο κεντρικός πυρήνας της κριτικής είναι στην στάση των μπολσεβίκων απέναντι της Συντακτικής και απέναντι της δημοκρατίας. Όπως και στο αγροτικό ζήτημα. Η Ρόζα ήταν υπέρ της ανελέητης συντριβής της αντεπαναστατικής αντίδρασης και του σαμποτάζ στα σοσιαλιστικά μέτρα. Όχι όμως να καταργηθεί η κριτική.
Και αναφέρει συγκεκριμένα: "Η ελευθερία μόνον για τους οπαδούς της κυβέρνησης και για μόνο τα μέλη του κόμματος όσο πολυάριθμα και αν είναι αυτά δεν είναι ελευθερία. Η ελευθερία είναι πάντα για εκείνον που σκέπτεται διαφορετικά.
Χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει μέσα σε όλους τους δημόσιους θεσμούς, γίνεται μια ζωή επιφανειακή, όπου η γραφειοκρατία μένει το μόνο ενεργό στοιχείο. Από τον νόμο αυτό κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει. Η δημόσια ζωή σιγά -σιγά βυθίζεται στον ύπνο. Μεταξύ αυτών η διεύθυνση είναι μιας μόνον δωδεκάδας εξαιρετικών εγκεφάλων και από καιρό σε καιρό συγκαλείτε μια αριστοκρατία της εργατικής τάξης στις συγκεντρώσεις για να χειροκροτήσει τους λόγους των αρχηγών και να ψηφίσει ομόφωνα τις αποφάσεις που της προτείνουν.
Υπάρχει λοιπόν στο βάθος μια κυβέρνηση κλίκας, μια δικτατορία μιας χούφτας πολιτικών, δηλαδή δικτατορία με αστική έννοια, με την έννοια της γιακωβίνικης κυριαρχίας…"3
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ στο εθνικό ζήτημα είχε διαφοροποιηθεί από τις θέσεις των μπολσεβίκων. Δηλαδή στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν αντίθετη στην αρχή της "αυτοδιάθεσης των εθνών" που τότε τη θέση αυτή την υποστήριζε ο Λένιν.
Πάνω σε αυτό το ζήτημα, δηλαδή στο δικαίωμα των λαών να διαθέτουν τον εαυτό τους, η Ρόζα ήρθε σε σύγκρουση με τον Λένιν. Για τη Ρόζα δεν υπήρχε μια μοναδική συνταγή για τη λύση των εθνικών ζητημάτων. Κατά την Ρόζα το κάθε "εθνικό κίνημα θα έπρεπε να εξετάζεται προσεκτικά, από τις κοινωνικές σχέσεις και τον διεθνή συσχετισμό των δυνάμεων, από τη φύση και τα συμφέροντα της τάξης που εμπνέει το εθνικό κίνημα, το οποίο μπορεί να έχει ένα χαρακτήρα ιστορικό, προοδευτικό ή αντιδραστικό".4
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ασχολήθηκε στην αρθογραφία της με το "ανατολικό ζήτημα" και υπερασπίστηκε τα χριστιανικά εθνικά κινήματα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, τάχθηκε ανοικτά υπέρ της ανεξαρτησίας τους.5 Θεώρησε έτσι ότι με την εθνική χειραφέτηση τους οι χριστιανικές εθνότητες θα αποτελέσουν ένα ανάχωμα στα σχέδια του τσαρικού επεκτατισμού στα βαλκάνια. Ενώ αντίθετα στο Πολωνικό ζήτημα δεν ήταν υπέρ της απόσπασης της Πολωνίας από τη Ρωσία. Με αυτόν τον τρόπο πίστευε ότι έτσι θα υποστήριζε τους αγώνες και την ενότητα της ρωσικής εργατικής τάξης. Είχε διακηρύξει ότι η ανεξαρτησία της Πολωνίας ήταν μια ουτοπία μέσα στον καπιταλιστικό κόσμο.6 Στα συνέδρια της Σοσιαλδημοκρατίας στα 1903 υποστήριζε την πολιτιστική-αυτονομία των Πολωνών εργατών και όχι την απόσπαση της από τη Ρωσία.
Ο μεγάλος φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης υπερασπίστηκε τον σοσιαλισμό απέναντι στην σταλινική βαρβαρότητα, εξέδωσε το περιοδικό "Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα" το 1949 σε συνεργασία με άλλους συντρόφους του.
Και ο μεγάλος ποιητής ο Κ. Π. Καβάφης έκανε αναφορά στους βαρβάρους με το ποίημα του "Περιμένοντας τους Βαρβάρους".
Το ποίημα φαίνεται ότι είναι διαχρονικό. Είναι η Αλεξάνδρεια του Καβάφη γύρω στα 1900 και ίσως ο ερχομός των βαρβάρων που δεν θα έδινε τη λύση στα προβλήματα της αλλά μια κάποια λύση.7
Και στο τέλος του ποιήματος του ερωτά:
"Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις."
Αυτό ίσως σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει πάντοτε το καλό αλλά και το κακό. Για να υπάρξει Πολιτισμός θα υπάρξει και η βαρβαρότητα, ειδάλλως δεν θα υπήρχε πρόοδος στον Πολιτισμό. Φτάνουμε έτσι στη λογική της κατασκευής του αντίθετου για να υποστηρίξουμε αυτό που θέλουμε και ότι πάντοτε υπάρχει το αντίθετο της
οποιαδήποτε υπόθεσης.
1 Λούξεμπουργκ Ρόζα, Η Εργατική τάξη και ο πόλεμος, εκδ. Κοροντζή
2 βλ. στο ίδιο σ. 46
3 ΦΡΕΛΙΧ Π. Ρόζα Λούξεμπουργκ, εκδ. "νέοι στόχοι"
4 ibid, Λουξεμπουργκ Ρόζα, Ρωσική Επανάσταση, εκδ, Κοροντζή
5 Οι εθνικοί αγώνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, περιοδικό "λαοί" τεύχος 1, Μάϊος 1987
6 ΦΡΕΛΙΧ Π. στο ίδιο.
7 Τσίρκας Στρατής, Ο Καβάφης και η εποχή του, Ποιήματα, Κ.Π.Καβάφη
Ετικέτες πολιτικο-φιλοσοφικά
Το γερμανικό μοντέλο διακυβέρνησης
Το γερμανικό μοντέλο διακυβέρνησης έρχεται στην Ελλάδα
ανάλυση του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού
Αθήνα, 29.5.2009
Σε μια προηγούμενή μου ανάλυση 1 συμπέρανα, αναλύοντας την ελληνική πολιτική πραγματικότητα, ότι το μοντέλο του δικομματισμού της μεταπολίτευσης πλέει τα λοίσθια, ως πια αναποτελεσματικό, λόγω εγγενών αδυναμιών και αιτίων (διαπλοκή, διαφθορά, σήψη, γενική εξαχρείωση των πάντων).
Πρόκειται να αντικατασταθεί, από εκείνους που αποφασίζουν για μας, πριν από μας, από ένα νέο μοντέλο, που έρχεται καθυστερημένα από τη Δύση, συγκεκριμένα από τη Γερμανία, αλλά αποτελεί σανίδα σωτηρίας για το αστικό σύστημα, γιατί παρουσιάζεται με το θελκτικό, αλλά απατηλό φωτοστέφανο του νέου, του διαφορετικού, του αμόλευτου και «άφθαρτου οικολογικού».
Είναι το μοντέλο της συγκυβέρνησης Σοσιαλδημοκρατών και Οικολόγων - Πρασίνων, που μεθοδεύεται συστηματικά από τα εξωθεσμικά κέντρα και κυρίως για να ακριβολογούμε από το συγκρότημα Αλαφούζου, που τελευταία παρουσιάζει και καλλιεργεί στους αφελείς και πάντοτε προδομένους ΄Ελληνες πολίτες την «πράσινή» του ευαισθησία, για πράσινη προστασία και ανάπτυξη.
Στη Γερμανία εφαρμόστηκε επιτυχώς με το δίπολο Σρέντερ (Σοσιαλδημοκράτες) - Φίσερ (Οικολόγοι - Πράσινοι ) και στην Ελλάδα θα εφαρμοστεί, όπως δείχνουν τα πράγματα και οι προβλέψεις, με Παπανδρέου - Τρεμόπουλο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Γιώργος Παπανδρέου μιλάει για πράσινη ανάπτυξη.
Στο σκηνικό αυτό υπάρχει μια ενδιαφέρουσα προϊστορία που την βίωσα ο ίδιος στο Μόναχο της Γερμανίας, όταν άρχισε να διαμορφώνεται το κίνημα των Γερμανών Οικολόγων - Πρασίνων, η νέα ελπίδα για τους απογοητευμένους του συστήματος. Μου έχει εγχαραχθεί βαθιά στη μνήμη η ομιλία του μεγαλοβιομήχανου της πολεμικής βιομηχανίας στη Γερμανία Kraus Mafei, που σε μια ομιλία του το έτος 1973 είπε τα χαρακτηριστικά λόγια: «Το σύστημα χρειάζεται τους Πράσινους» κι εμείς γινήκαμε «καταπράσινοι» από τη σαστιμάρα μας. ΄Ηταν σαν κεραυνός εν αιθρία. Κανείς δεν περίμενε μια τέτοια δήλωση από έναν εκπρόσωπο της μεγαλοαστικής τάξης της Γερμανίας. Υποτίθεται ότι τότε οι Πράσινοι της Γερμανίας ήταν γενικά ενάντια στις πολεμικές βιομηχανίες, πρωτοστατώντας σε διαδηλώσεις σε αντιπολεμικά συλλαλητήρια και ενάντια στα ατομικά εργοστάσια και τη μεταφορά πυρηνικών αποβλήτων κ.λπ.
΄Εκτοτε τα πράγματα άλλαξαν ριζικά. Οι Πράσινοι,( για τους οποίους από την αρχή ήμουν επιφυλακτικός) όχι μόνο προσαρμόστηκαν στο σύστημα, το σκληρό, αντιλαϊκό, νεοφιλελεύθερο, αλλά πρωτοστάτησαν και σε μια σειρά αντιδραστικών και αντι- οικολογικών ενεργειών, όπως ο βομβαρδισμός της πρώην Γιουγκοσλαβίας και μάλιστα με τις έξυπνες βόμβες του εμπλουτισμένου ουρανίου, μολύνοντας όχι μόνο τη Γιουγκοσλαβία, αλλά και όλα τα Βαλκάνια.
Θα πρέπει να προσθέσουμε, όσον αφορά τα καθ’ ημάς, ότι πρωτοστατούν έως σήμερα σε κάθε ανθελληνική ενέργεια, από την υποστήριξη της τουρκικής πολιτικής στην Κύπρο και την άμεση συμπαράσταση στις αλυτρωτικές προκλήσεις των γειτόνων μας Σκοπιανών. Η στήριξή τους στην τουρκική πολιτική είναι πασιφανής. Με πρόσχημα τα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα ενισχύουν την εκστρατεία των ΗΠΑ ενάντια στην «τρομοκρατία», όπως την καταλαβαίνουν και την εφαρμόζουν οι Αμερικανοί, σπέρνοντας την δυστυχία και τον όλεθρο σε ανυπεράσπιστους λαούς. Αυτοί αποτελούν το «αδελφό κόμμα» των Ελλήνων Οικολόγων - Πρασίνων, οι οποίοι θα ενορχηστρώσουν την πολιτική τους ενάντια στα δίκαια της πατρίδας μας, συνεργαζόμενοι μάλιστα αρμονικά με το «Ουράνιο Τόξο», που ούτε λίγο ούτε πολύ ζητά την απόσπαση της Μακεδονίας και Θράκης από την Ελλάδα. Αυτούς χρειάζεται σήμερα το σύστημα για να επιβιώσει.
Δυστυχώς για τους ΄Ελληνες που δε θα το συνειδητοποιήσουν και θα πέσουν πάλι, όπως και με το δικομματισμό, στο λάκκο των λεόντων (διαπλεκομένων).
Αυτό το μοντέλο πρόκειται κατά τα φαινόμενα, δεδομένης της χρεοκοπίας του δικομματισμού, να εφαρμοστεί στις επόμενες εθνικές εκλογές και στην Ελλάδα. Το προάγγελμα αποτελούν απλώς οι εκλογές για την Ευρωβουλή.
Οι διαπλεκόμενοι, δηλαδή η οικονομική και πολιτική ολιγαρχία εντός και εκτός Ελλάδας, θα την ονόμαζα «Διεθνή του καπιταλισμού», ετοιμάζουν για τους υπηκόους τους στην Ελλάδα αυτή τη λύση.
Οι ανωτέρω δε σκοτίζονται για τους κοινωνικούς αγώνες στον τόπο μας, αλλά για τη λύση των ανοιχτών εθνικών θεμάτων, όπως Κύπρο, Αιγαίο, Θράκη, Σκοπιανό (και ένας θεός ξέρει τι άλλο σε βάρος της πατρίδας μας), εξυπηρετώντας τις γεωστρατηγικές βλέψεις και στρατηγικές των ιμπεριαλιστικών κύκλων με αιχμή δόρατος τους Αγγλοαμερικάνους.
Πιστεύω ότι το σχέδιο αυτό αρχίζει να διαμορφώνεται με τις Ευρωεκλογές και να παγιώνεται ως καινούργιο μοντέλο διακυβέρνησης στην Ελλάδα στο μέλλον.
Ο καπιταλισμός αποδείχτηκε ικανότατος και πανούργος να βρίσκει διεξόδους στις κρίσεις του, φορτώνοντας τα βάρη της διεξόδου στους εργαζόμενους, σε αντίθεση με την Αριστερά που παραμένει εγκλωβισμένη και ανήμπορη στην κρίση της, αναζητώντας λύσεις σε πεπερασμένα και πεπαλαιωμένα πρότυπα του παρελθόντος.
Ετικέτες Πολιτική
ΚΥΠΡΙΑΚΟ «ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΚΑΛΥΨΗ» ΑΠΟΨΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΑΝ ΜΙΛΙΜΠΑΝΤ - ΝΤΑΒΟΥΤΟΓΛΟΥ
Τουρκο-βρετανικά «οράματα»
Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ
Δεν είναι βιώσιμο το σημερινό καθεστώς στην Κύπρο, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, ο οποίος συναντήθηκε χθες στην Αγκυρα με τον Τούρκο ομόλογό του Αχμέτ Νταβούτογλου. Λόγο για «αλληλοεπικάλυψη οραμάτων σχετικά με το μέλλον της Κύπρου» έκανε ο δεύτερος.
Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που δόθηκε μετά τη συνάντηση, ο Μίλιμπαντ υπογράμμισε τη σημασία του τρέχοντος έτους για την επίλυση του Κυπριακού. Απαντώντας σε ερώτηση αν πρόκειται να ανακύψει πρόβλημα με την έγκριση του πρόσθετου πρωτοκόλλου Ε.Ε. - Τουρκίας από την Αγκυρα, καθώς η Ε.Ε. θα αξιολογεί την κατάσταση, ο Μίλιμπαντ είπε ότι «η Βρετανία επιθυμεί την αναζωογόνηση και όχι την καθυστέρηση της διαδικασίας».
Ερωτηθείς αν «η Βρετανία, ως εγγυήτρια χώρα υποστηρίζει την άμεση επίλυση του Κυπριακού και την πραγματοποίηση δημοψηφίσματος», ο κ. Μίλιμπαντ είπε ότι η εκλογή του Δημήτρη Χριστόφια και οι συναντήσεις των δύο πλευρών «έδειξαν την αποφασιστικότητα που υπάρχει» και τόνισε πως «η Βρετανία επιθυμεί την επίλυση το συντομότερο δυνατό».
Οι «επιδόσεις» της Τουρκίας
Ο Βρετανός ΥΠΕΞ αναφέρθηκε και στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας και απαντώντας σε ερώτηση για τις επιδόσεις της Τουρκίας στις μεταρρυθμίσεις είπε πως δεν είναι δική του δουλειά να βαθμολογήσει την Τουρκία με βάση το δέκα, ενώ πρόσθεσε ότι «η κυβέρνηση έχει ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, την υλοποίηση του οποίου υποστηρίζουμε». «Η διαδικασία μεταρρυθμίσεων θα έχει ως αποτέλεσμα μία διαδικασία αλλαγών και εκσυγχρονισμού σε όλους τους τομείς», είπε, αλλά υπογράμμισε ότι «η υπάρχουσα κυβέρνηση πρέπει να έχει ισχυρή ιστορική συνείδηση, αλλά θα πρέπει να ζει με βάση όχι το παρελθόν, αλλά το μέλλον». Ενδιαφέρουσα η υπογράμμιση που ωστόσο δεν διευκρινίζεται αν αναφέρεται στο Κυπριακό ή ακόμη και στην πρόσφατη δήλωση του Τούρκου πρωθυπουργού σχετικά με την εκδίωξη των εθνικών μειονοτήτων στο παρελθόν από την Τουρκία ή το γενικότερο συντηρητικό ιδεολογικό προφίλ της κυβέρνησης Ερντογάν.
Νταβούτογλου: Λύση το ,09
«Το 2009 είναι μεγάλη ευκαιρία για την επίλυση, αλλά κανείς, με πρώτη την ελληνοκυπριακή διοίκηση, δεν πρέπει μέσω της θέσης την οποία κατέχει να προσπαθεί να διαμορφώσει και να χρησιμοποιήσει τη συνεχιζόμενη διαδικασία συνομιλιών με βάση τα δικά του συμφέροντα». Αυτό είπε σχετικά με το Κυπριακό ο Νταβούτογλου, ενώ ως προς τις ευρωτουρκικές σχέσεις τόνισε ότι ευχαρίστησε τον Αγγλο ομόλογό του για την υποστήριξη που παρέχει το Λονδίνο.
Ο Μίλιμπαντ προχθές είχε συναντηθεί με τον επικεφαλής της τουρκικής διαπραγματευτικής ομάδας στις συνομιλίες με την Ε.Ε. Εγκεμέν Μπαγίς. Χθες συναντήθηκε με τον πρώην υπουργό Εξωτερικών και νυν υπουργό αρμόδιο για θέματα Οικονομίας Αλί Μπαμπατζάν, με τον Νταβούτογλου και αργά το απόγευμα με τον πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
enet.gr
Ετικέτες Πολιτικές ειδήσεις
Περί σοσιαλισμού και βαρβαρότητας
Ο ουμανισμός της Λούξεμπουργκ συνδεόταν με μιαν αντίληψη της επανάστασης ως απελευθέρωσης όλων των ανθρώπινων υπάρξεων από τη διπλή ταπείνωση του να καταπιέζουν ή να καταπιέζονται
Του ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗ
Η φράση «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» διατυπώθηκε από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ το 1915, στο δοκίμιό της «Η κρίση της Σοσιαλδημοκρατίας». Είναι γνωστά τα ιστορικά γεγονότα που είχαν προηγηθεί. Η έκρηξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου σηματοδότησε την έναρξη της πτώσης στη βαρβαρότητα, εγκαινιάζοντας μιαν από τις πιο φονικές περιόδους που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα στην ανθρώπινη ιστορία. Στις 4 Αυγούστου 1914, η κοινοβουλευτική ομάδα του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος ψήφισε τις πολεμικές πιστώσεις, τασσόμενη ουσιαστικά υπέρ του ιμπεριαλιστικού πολέμου.
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ με τον Καρλ Λίμπκνεχτ (κέντρο) Αυτή η συνθηκολόγηση της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας σηματοδοτούσε την ηθική και πολιτική της χρεοκοπία και οδήγησε μοιραία στην κατάρρευση της Β' Διεθνούς.
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ήδη από τις 4 Αυγούστου 1914, μαζί με τον Φραντς Μέρινγκ, την Κλάρα Τσέτκιν, τον Καρλ Λίμπκνεχτ και άλλους, οργάνωνε την παράνομη πάλη εναντίον του πολέμου και συντόνιζε τη διαμαρτυρία και την αντίσταση κατά της προδοτικής πολιτικής της σοσιαλδημοκρατίας. Για τη δράση της αυτή η Ρόζα φυλακίστηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1915. Στο κελί της φυλακής μπόρεσε να γράψει το δοκίμιο «Η κρίση της Σοσιαλδημοκρατίας», το οποίο κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά τη συγγραφή του, τον Απρίλιο του 1916. Το κείμενο αυτό έγινε γνωστό ως «μπροσούρα Γιούνιους», επειδή οι σύντροφοί της έπεισαν τη Λούξεμπουργκ να μην το υπογράψει με το όνομά της, αλλά να χρησιμοποιήσει το ψευδώνυμο Γιούνιους, του υπερασπιστή του αγγλικού Συντάγματος εναντίον των απολυταρχικών προσβολών του μονάρχη.
Θέτοντας το δίλημμα «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», η Λούξεμπουργκ έρχεται σε ρήξη με την -κυρίαρχη στους κόλπους της Β' Διεθνούς- αντίληψη της Ιστορίας ως γραμμικής και αναπόφευκτης προόδου, «εγγυημένης» από τους «αντικειμενικούς» νόμους της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
Η ιδέα ότι η κοινωνία βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη διλημματική επιλογή («είτε πέρασμα στον σοσιαλισμό είτε πτώση στη βαρβαρότητα») προϋποθέτει μιαν αντίληψη της Ιστορίας ως διαδικασίας ανοιχτής σε διαφορετικές πιθανές εκβάσεις, στην οποία ο υποκειμενικός παράγοντας -δηλαδή η συνείδηση, η οργάνωση και η πρωτοβουλία του εργατικού κινήματος- γίνεται αποφασιστικός. Το ζητούμενο δεν είναι πλέον να περιμένουμε να ωριμάσουν οι αντικειμενικές συνθήκες με βάση τους φυσικούς «νόμους» της οικονομίας ή της Ιστορίας, αλλά να δράσουμε έγκαιρα ώστε να επηρεάσουμε καθοριστικά την πορεία των γεγονότων.
Από την άλλη μεριά, η πτώση στη βαρβαρότητα, για την οποία μιλούσε η Λούξεμπουργκ, δεν σήμαινε την οπισθοδρόμηση σε ένα πρωτόγονο και αρχαϊκό παρελθόν, αλλά παρέπεμπε αντίθετα σε μια κατεξοχήν σύγχρονη και «εξελιγμένη» μορφή βαρβαρότητας, χαρακτηριστικό δείγμα της οποίας ήταν ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Ενας βάρβαρος πόλεμος που διεξαγόταν με τα πιο σύγχρονα και εξαιρετικά καταστροφικά τεχνολογικά μέσα.
Με άλλα λόγια, η βαρβαρότητα επανεμφανίζεται όχι ως ολική αντίθεση στον πολιτισμό, αλλά ως ένα κακό που γεννιέται στην καρδιά του αναπτυγμένου κόσμου και του τεχνικά εξελιγμένου πολιτισμού, του οποίου και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα.
Αναμφίβολα η Ιστορία είναι γεμάτη από βαρβαρότητες που διαπράχθηκαν όχι μόνον από κάποιες «άγριες» φυλές, αλλά και από «πολιτισμένα» έθνη. Αλλά ο εικοστός αιώνας, με τους δύο παγκόσμιους πολέμους, με τις μαζικές σφαγές και τις γενοκτονίες του, σηματοδοτεί μια τρομερή κλιμάκωση, ένα νέο «ανώτερο» στάδιο αυτής της αντινομικής σύζευξης πολιτισμού και βαρβαρότητας.
Ηδη στον 19ο αιώνα, ο Καρλ Μαρξ είχε ασκήσει αυστηρή κριτική στη βαρβαρότητα των «πολιτισμένων» εθνών του καιρού του. Στον πρώτο τόμο του «Κεφαλαίου», αναλύοντας τη λεγόμενη «πρωταρχική συσσώρευση», ο Μαρξ στιγματίζει τη φρίκη του αποικιακού συστήματος και παραθέτει την ακόλουθη φράση του Ουίλιαμ Χόγουιτ: «Οι βαρβαρότητες και οι ανόσιες φρικαλεότητες που διέπραξαν οι λεγόμενες χριστιανικές φυλές σε όλες τις περιοχές του κόσμου και ενάντια σε κάθε λαό που μπόρεσαν να υποδουλώσουν, δεν έχουν το όμοιό τους σε καμιά εποχή της παγκόσμιας Ιστορίας και σε καμιά φυλή, όσο άγρια και αμόρφωτη, όσο ανελέητη και ξετσίπωτη και αν είναι». Η χαραυγή του καπιταλισμού σημαδεύεται από την πιο ωμή και βάρβαρη βία, που περιλαμβάνει την υποδούλωση και την εξόντωση πληθυσμών, την κατάκτηση και τη λεηλασία, την απάνθρωπη μεταχείριση των αδύναμων και ανυπεράσπιστων. Με άλλα λόγια, αυτό που εμφανίζεται ως εξέλιξη, ως τεχνική, υλική και οικονομική πρόοδος μπορεί να συνεπάγεται τρομερές και πρωτόγνωρες καταστροφές.
Στη μαρξιστική παράδοση, ωστόσο, η εικόνα του μέλλοντος συνδέθηκε στενά με το ιδεώδες της προόδου. Η ιδέα του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού βασιζόταν στην πίστη στην απεριόριστη δυνατότητα τελειοποίησης του ανθρώπινου γένους, που γίνεται δυνατή χάρη στην ανάπτυξη της επιστήμης, της τεχνολογίας και της βιομηχανίας. Πολλοί σοσιαλιστές και κομμουνιστές συμμερίστηκαν την πεποίθηση του θετικισμού ότι η επιστήμη ήταν ήδη σε θέση να υπαγορεύει τους νόμους της ακόμα και στη διακυβέρνηση των ανθρώπων και των κοινωνιών τους. Διόλου τυχαία ο μαρξισμός κατέληξε να ορίζεται ως «επιστημονικός σοσιαλισμός» και να πάρει τον χαρακτήρα μιας κοσμαντίληψης βασιζόμενης στην ιστορική αναγκαιότητα.
Υπήρξαν βέβαια στην παράδοση της Αριστεράς και στοχαστές, όπως ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο οποίος ήδη από τον καιρό του Α' Παγκοσμίου Πολέμου είχε αντιληφθεί ότι η «πρόοδος» έχει και ισχυρές καταστροφικές όψεις και μπορεί να οδηγεί σε μια νέα βαρβαρότητα. «Είναι αδύνατο -έγραφε ο Μπένγιαμιν- να διατηρούμε την ιδεολογία της προόδου μπροστά στην απαραμείωτη πραγματικότητα της ανθρώπινης δυστυχίας».
Αυτό που δεν μπορούσε ίσως να προβλέψει η Λούξεμπουργκ, όταν διατύπωνε τη φράση «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», ήταν ότι θα υπάρξει στην Ιστορία του εικοστού αιώνα ένας «σοσιαλισμός» (εκείνος της σταλινικής περιόδου) που θα πάρει τη μορφή της σύγχρονης βαρβαρότητας, στον βαθμό που θα στηρίζεται στην αστυνομική τρομοκρατία μιας απόλυτης και συγκεντρωτικής εξουσίας, στις μαζικές δολοφονίες, στα γκουλάγκ, στην καταδίωξη και την εξόντωση των «αιρετικών» και των διαφωνούντων. Το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος φέρει πάνω του βαθύ το αποτύπωμα της βαρβαρότητας του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου γεννήθηκε· Ο ουμανισμός της Λούξεμπουργκ συνδεόταν με μιαν αντίληψη της επανάστασης ως απελευθέρωσης όλων των ανθρώπινων υπάρξεων από τη διπλή ταπείνωση του να καταπιέζουν ή να καταπιέζονται. Και δεν θα μπορούσε βέβαια να συμβιβαστεί καθόλου με την ιδέα ότι ο σοσιαλισμός θα πάρει τη μορφή της δικτατορίας ενός κόμματος, το οποίο αυτοαναγορεύεται σε αφέντη και κηδεμόνα της εργατικής τάξης και όλης της κοινωνίας.
Διόλου τυχαία άλλωστε, ήδη από το 1904, η Λούξεμπουργκ είχε υποβάλει σε αυστηρή κριτική τη λενινιστική θεωρία του κόμματος, καταγγέλλοντάς την ως μια μορφή νεοϊακωβινισμού, ως έκφραση ενός αυταρχισμού αστικού τύπου, που αντιγράφει το υπόδειγμα του ρωσικού απολυταρχισμού.
Το 1918, ο μπολσεβικισμός, που βρισκόταν τότε στην εξουσία, δέχθηκε και πάλι τα πυρά της κριτικής τής Λούξεμπουργκ. Στο δοκίμιό της «Η ρωσική επανάσταση», που έγραψε στη φυλακή, επέκρινε τους μπολσεβίκους για την απόφασή τους να διαλύσουν τη Συντακτική Συνέλευση. Σύμφωνα με τη Ρόζα, η μπολσεβίκικη δικτατορία οδηγούσε στην κατάργηση κάθε ελευθερίας, κατέπνιγε κάθε μορφή δραστήριας πολιτικής ζωής, γεννούσε νέα προνόμια, διέδιδε το σπέρμα της διανοητικής και πολιτικής διαφθοράς. Μαζί με την ελευθερία των μη σοσιαλιστών οι μπολσεβίκοι κατέπνιγαν και την ελευθερία των σοσιαλιστών και των κομμουνιστών, καθιστώντας έτσι αδύνατη κάθε δημοκρατική πολιτική ζωή και επομένως αφαιρώντας κάθε νόημα και από τη δημοκρατία για τις ίδιες τις προλεταριακές μάζες. Ο σοσιαλισμός δεν έπρεπε και δεν μπορούσε να οικοδομείται με διατάγματα μιας ηγετικής ομάδας και η προσφυγή στην τρομοκρατία για την καταπολέμηση των αντιπάλων αποτελούσε μιαν ένδειξη πολιτικής αδυναμίας.
Η Λούξεμπουργκ αναγνώριζε στους μπολσεβίκους την ιστορική τιμή ότι είχαν ξανανάψει τη φλόγα της επανάστασης, αλλά σημείωνε ταυτόχρονα ότι οι πρακτικές της εξουσίας τους έρχονταν σε αντίθεση με τις αξίες και τους σκοπούς του σοσιαλισμού.
Εγραφε χαρακτηριστικά: «Η ελευθερία μόνον για τους οπαδούς της κυβέρνησης και για μόνα τα μέλη ενός κόμματος -όσο πολυάριθμα και αν είναι αυτά- δεν είναι ελευθερία. Η ελευθερία νοείται πάντα ελευθερία για εκείνον που σκέφτεται διαφορετικά».*
Ελευθεροτυπία έντυπη έκδοση 25/5/2009
Ετικέτες Πολιτική-ιστορία
Τούρκος πτέραρχος διοικητής στο Νατοϊκό στρατηγείο στη Λάρισα
Posted: 19 May 2009 11:12 AM PDT
Για πρώτη φορά Τούρκος ανώτατος αξιωματικός θα υπηρετήσει στην Ελλάδα, όπως προαναγγέλλει σε θριαμβευτικό πρωτοσέλιδό της η Τουρκική εφημερίδα Hurriyet. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, Τούρκος πτέραρχος θα τοποθετηθεί την διετία 2011-2013 στην θέση του διοικητή του Νατοϊκού στρατηγείου στη Λάρισα, αφού το αντίστοιχο στρατηγείο του Εσκί Σεχίρ κλείνει οριστικά. Σύμφωνα με πληροφορίες του στρατιωτικού συντάκτη του ALPHA Δήμου Βερύκιου, της απόφασης προηγήθηκε διπλωματικό παρασκήνιο, κατά το οποίο η Ελλάδα συναίνεσε πλήρως στην έλευση του Τούρκου πτεράρχου. Η απόφαση αυτή ελήφθη στην τελευταία Σύνοδο των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ και κρατήθηκε μυστική, προκειμένου να μην προκληθούν αντιδράσεις. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας αναζητεί τώρα τρόπους να διαχωρίσει πλήρως τις λειτουργίες του Ελληνικού Στρατηγείου Αεροπορίας που βρίσκεται στη Λάρισα και λειτουργεί σε κοινές εγκαταστάσεις και με κοινό προσωπικό με το αντίστοιχο Νατοϊκό, ώστε οι ευαίσθητες πληροφορίες που διαχειρίζεται η Ελληνική Αεροπορία, να μην τίθεται σε γνώση του Τούρκου ανώτατου αξιωματικού. Το δημοσίευμα της Hurriyet καταλήγει με την επισήμανση, ότι πλέον ο Τούρκος πτέραρχος θα είναι αυτός που θα λαμβάνει γνώση και θα διαχειρίζεται όλες τις παραβιάσεις του Τουρκικού εναέριου χώρου από Ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη, καθώς στο στρατηγείο φθάνουν όλες οι αναφορές για τις αερομαχίες στο Αιγαίο. Όπως τονίζει η Hurriyet, για πρώτη φορά μετά από 190 χρόνια θα υπηρετήσει στην Ελλάδα Τούρκος αξιωματούχος, ο οποίος θα είναι υποχρεωμένος να παρακολουθεί τα Ελληνικά αεροσκάφη να «παρενοχλούν» τα Τουρκικά στο Αιγαίο.
Πηγή: ALPHA Ρεπορτάζ: Δ. Βερύκιος, Μ. Ζαχαράκη
Ετικέτες Πολιτικές ειδήσεις
«Ημίμετρο η πολιτική του Ομπάμα»
Ο κορυφαίος Βρετανός κοινωνιολόγος Μάικλ Μαν συνθέτει μιαν αφήγηση αφήγηση των πηγών κοινωνικής εξουσίας σήμερα
Συνέντευξη στον Ηλια Mαγκλινη
Ο Μάικλ Μαν έχει χαρακτηριστεί κάτι σαν «σύγχρονος Μαξ Βέμπερ». Δύσκολα να βρει κανείς πιο κολακευτικό σχόλιο για κοινωνιολόγο ή για οποιονδήποτε κοινωνικό επιστήμονα. Ειδικά η Βρετανία όμως έχει μεγάλη παράδοση στην Κοινωνιολογία κι ας έλεγε η Μάργκαρετ Θάτσερ ότι «δεν υπάρχει αυτό που λέμε «κοινωνία»» (ο Μ. Μαν χαμογελάει με νόημα όταν του αναφέρω την περίφημη ρήση της «σιδηράς κυρίας»).
Οντως, ο συγγραφέας των «Πηγών της κοινωνικής εξουσίας» επιβεβαιώνει απόλυτα το μέγεθος αυτής της παράδοσης, ειδικά με το συγκεκριμένο, δίτομο (έως τώρα, διότι θα ακολουθήσει και τρίτος τόμος) magnum opus, που στη χώρα μας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις. Εργο μέσα από το οποίο ο Μαν συνθέτει μιαν αφήγηση των πηγών εξουσίας από τη Νεολιθική Εποχή έως σήμερα· έργο που χαρακτηρίστηκε «τολμηρό στο βεληνεκές του, φιλόδοξο στους στόχους του, προκλητικό στα συμπεράσματά του». Οι «Πηγές» ακραγγίζουν τη μεθοδολογία της ιστοριογραφίας και αλιεύουν από αυτήν μιαν αφήγηση πιο ελκυστική, δραστική.
Συναντήσαμε τον κορυφαίο κοινωνικό επιστήμονα στην Αθήνα, λίγες ώρες πριν από την παρουσίαση του δεύτερου τόμου του έργου.
Ο πόλεμος
- Οι τέσσερις διακριτές μορφές εξουσίας -ιδεολογική, στρατιωτική, οικονομική και πολιτική- αποτελούν ένα βασικό, επαναλαμβανόμενο μοτίβο στις «Πηγές της κοινωνικής εξουσίας». Αν μπορούσατε να σταθείτε σε μία από αυτές, όσον αφορά τη σημερινή κατάσταση, ποια θα ήταν;
- Πράγματι, αυτές οι τέσσερις μορφές εξουσίας κυριαρχούν σε όλη την αφήγηση και, κυρίως, οι μεταξύ τους συσχετισμοί. Δυστυχώς, υποχρεώθηκα από τα πράγματα να επικεντρωθώ στη στρατιωτική ισχύ και στο θέμα του πολέμου. Θα έλεγα πως, σε γενικές γραμμές, οι σύγχρονοι κοινωνικοί επιστήμονες δεν έχουν ασχοληθεί καθόλου με αυτή την πτυχή. Πίστευαν ότι μετά το 1945 ο πόλεμος θα ήταν πια παρελθόν. Τελικά, συνέβη μάλλον το αντίθετο κι ας μην ξέσπασε ξανά κάποιος μεγάλος πόλεμος στην Ευρώπη. Ενα άλλο μεγάλο θέμα του δεύτερου κυρίως μέρους του έργου αυτού είναι η εξέλιξη και η ανάπτυξη του καπιταλισμού και του έθνους-κράτους. Οι διάφοροι συσχετισμοί μεταξύ τους είναι ένα κυρίαρχο στοιχείο κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα - αλλά και σήμερα, όπως φαίνεται. Ειδικά σε ό,τι αφορά το σήμερα, βρισκόμαστε σε μια φάση επαναπροσδιορισμού του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, μια φάση όπου νέοι κανόνες θα πρέπει να οριστούν στο παιχνίδι. Η παρούσα οικονομική κρίση καθορίζει κατά πολύ αυτή τη νέα φάση αλλά ακόμα είναι νωρίς για να βγάλουμε συμπεράσματα.
- Πολλοί ισχυρίζονται ότι η παρούσα οικονομική κρίση έδειξε ότι ο καπιταλισμός είναι σε σταθερή παρακμή. Συμφωνείτε;
- Οχι, δεν το πιστεύω. Ενα οικονομικό παιχνίδι μπορεί να παιχτεί κι αυτό είναι ο καπιταλισμός. Δείτε, για παράδειγμα, τι γίνεται στην Κίνα. Ομως, ο καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρξει μόνος του, η εξέλιξή του σχετίζεται άμεσα με την εξέλιξη των εθνών-κρατών.
Η εκλογή Ομπάμα
- Αναφορικά με την οικονομική κρίση, είστε αισιόδοξος μετά την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα στην αμερικανική προεδρία;
- Οχι και τόσο. Η Αμερική είναι η πατρίδα του νεοφιλελευθερισμού. Οι άνθρωποι που κατευθύνουν την οικονομία εργάστηκαν σε αυτές τις μεγάλες τράπεζες, σχετίζονται με αυτές. Ολη αυτή η πολιτική του Ομπάμα, το bailing out των τραπεζών, δεν συνιστά μια νέα μορφή κανονισμών στο παιχνίδι του καπιταλισμού αλλά ένα ημίμετρο. Οριστική λύση ακόμα δεν έχει βρεθεί.
Φασισμός και γενοκτονίες
- Ανήκετε στη μεγάλη παράδοση των Βρετανών κοινωνιολόγων, όμως η σχέση σας με την ιστοριογραφία είναι πολύ στενή. Για την ακρίβεια, αυτοχαρακτηρίζεστε «συγκριτικός κοινωνιολόγος που εργάζεται πάνω στο υλικό της Ιστορίας», σωστά;
- Ετσι είναι. Ειδικά οι «Πηγές της κοινωνικής εξουσίας» είναι ένα από τα πλέον «ιστορικά» βιβλία μου.
- Κι έχετε ασχοληθεί και με ζητήματα που απασχολούν τους ιστορικούς κατά κόρον: τον φασισμό, την εθνοκάθαρση και τις γενοκτονίες.
- Οταν ξεκίνησα τη συγγραφή του τρίτου τόμου των «Πηγών κοινωνικής εξουσίας», ο οποίος καλύπτει τα χρόνια από το 1914 έως σήμερα, πήγα στην Ισπανία για να ερευνήσω τον Ισπανικό Εμφύλιο πόλεμο. Το υλικό το ίδιο με οδήγησε σε ένα αυτόνομο βιβλίο πάνω στον φασισμό. Κάπως ανάλογα, μελετώντας το Ολοκαύτωμα, ασχολήθηκα εκτενέστερα με το ζήτημα της γενοκτονίας, κυρίως στο βιβλίο μου «Η σκοτεινή πλευρά της Δημοκρατίας». Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για προβοκατόρικο τίτλο...
Σερβία, Ρουάντα...
- Μα δεν είναι μόνον ο τίτλος αλλά και ο συσχετισμός που κάνετε ανάμεσα στη δημοκρατία και τη γενοκτονία. Στο μυαλό των περισσότερων, οι μαζικοί φόνοι ταυτίζονται με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα.
- Ναι, αλλά θέλει προσοχή αυτή η προσέγγιση. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: από τις πρώτες απόπειρες εθνοκάθαρσης ή και γενοκτονίας ήταν οι εκκαθαρίσεις Ινδιάνων και Αβοριγίνων από τους αποίκους στην Αμερική και την Αυστραλία αντίστοιχα. Κι όμως οι άνθρωποι αυτοί έστηναν δημοκρατικά καθεστώτα, συνεπώς, ο κίνδυνος των μαζικών εξοντώσεων προκύπτει συχνά όταν μια χώρα βρίσκεται σε μια διεργασία εκδημοκρατισμού. Κάπου μέσα σε αυτή τη διαδικασία κάτι πάει στραβά και προκύπτουν τραγωδίες.
Περνώντας στο σήμερα, ο κίνδυνος είναι αυτές οι δύο ελληνικές λέξεις: «δήμος» και «έθνος». Εφόσον ο λαός κυβερνά, και αυτός ο λαός συνιστά ένα συγκεκριμένο έθνος, ο κίνδυνος γίνεται ορατός. Πάρτε για παράδειγμα τη Γιουγκοσλαβία. Μέσα από το κομμουνιστικό καθεστώς, ο Τίτο είχε επιβάλει μια ισορροπία ανάμεσα στις διάφορες εθνότητες που απάρτιζαν τη Γιουγκοσλαβία. Μετά το 1989 η ισορροπία αυτή χάθηκε. Εμφανίστηκαν νέα κράτη που βρίσκονταν σε μια διαδικασία εκδημοκρατισμού. Πάνω εκεί, λοιπόν, οι Σέρβοι ή οι Κροάτες θυμήθηκαν ότι το κράτος της Σερβίας ή της Κροατίας ανήκει μονάχα στους Σέρβους ή στους Κροάτες αντίστοιχα. Ετσι, μπήκαμε σε διαδικασίες εθνοκάθαρσης. Κάτι ανάλογο συνέβη και στη Ρουάντα το 1994: όταν η χώρα προσπάθησε να περάσει σε ένα πολυκομματικό σύστημα με Σύνταγμα κ.τ.λ., χτύπησε η τραγωδία της γενοκτονίας με ένα εκατομμύριο νεκρούς. Ομως, και πάλι, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι τέτοιες καταστάσεις ευδοκιμούν μέσα στο πλαίσιο ενός πολέμου. Στη Γιουγκοσλαβία αλλά και στη Ρουάντα είχαμε εμφύλιες συγκρούσεις. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα στο Σουδάν.
Αρμενία - Τουρκία
- Αυτό που λέτε, μου φέρνει στο μυαλό το παράδειγμα της Αρμενικής Γενοκτονίας. Συνέβη σε μια φάση εκσυγχρονισμού της Τουρκίας...
- Ακριβώς. Οι Νεότουρκοι είχαν μπει σε μια ρότα εκσυγχρονισμού και -τηρουμένων των αναλογιών- εκδημοκρατισμού της χώρας, ενώ ταυτόχρονα είχε τεθεί ζήτημα ενός καθαρού τουρκικού έθνους. Επιπλέον, η γενοκτονία έγινε στο πλαίσιο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς οι Αρμένιοι είχαν συμμαχήσει με τους Ρώσους, που ήταν εχθροί των Τούρκων έως ένα σημείο.
- Μα αυτή είναι και η δικαιολογία των Τούρκων: λένε ότι δεν διέπραξαν γενοκτονία αλλά ότι ήταν θέμα άμυνας οι σφαγές των Αρμενίων. Ο πρόεδρος Ομπάμα, παρά τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, δεν μπορεί καν να προφέρει τον όρο «γενοκτονία»...
- Το ξέρω. Πρόσφατα όμως ανακαλύφθηκε ένα νέο έγγραφο στο οποίο καταγράφονται οι αριθμοί των αρμενικών και τουρκικών πληθυσμών κατά περιοχές και στη συνέχεια, καταγράφονται οι αριθμοί μετά το 1915. Ουσιαστικά, βλέπουμε τι έχει απομείνει από τους Αρμένιους - σχεδόν κανένας. Δεν μου μοιάζει και τόσο με πράξη άμυνας...
Πόλεμοι κατ' επιλογήν
- Εχετε ασχοληθεί και με το ζήτημα των στρατιωτικών επεμβάσεων, με αφορμή βέβαια το αμερικανικό παράδειγμα. Εχετε πει ότι η μοναδική επιτυχημένη στρατιωτική επέμβαση σε ξένο έδαφος ήταν η εισβολή του Βιετνάμ στην Καμπότζη το 1979, με αποτέλεσμα την πτώση των Κόκκινων Χμερ...
- Α, ναι! Χαίρομαι να το λέω αυτό στις ΗΠΑ.
- Θεωρείτε ότι οι Αμερικανοί ως έθνος δεν τρελαίνονται να ανακατεύονται σε ξένες υποθέσεις. Υπάρχει και η παράδοση του απομονωτισμού εξάλλου. Τι τους κάνει όμως να υποστηρίζουν παράλογους πολέμους; Φταίει το ότι η κυβέρνησή τους τούς παρουσιάζει ως «αμυντικούς» πολέμους;
- Ξέρετε, η Αμερική διεξάγει πλέον τους λεγόμενους «πολέμους κατ' επιλογήν»: επέλεξαν να πάνε κάποτε στο Βιετνάμ, επέλεξαν να πάνε τώρα στο Ιράκ. Πάντα, αυτοί οι πόλεμοι γίνονται στο όνομα της εθνικής άμυνας. Αυτό λειτουργεί τον πρώτο χρόνο του πολέμου, ο κόσμος συσπειρώνεται, όλοι είναι πατριώτες. Αν όμως ο πόλεμος τραβήξει και δεν πετύχεις μια γρήγορη νίκη, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Το ίδιο έχει συμβεί και τώρα με το Ιράκ.
- Γι' αυτό χαρακτηρίζετε την Αμερική «ασυνάρτητη αυτοκρατορία», που είναι και ο τίτλος ενός άλλου σας βιβλίου;
- Ναι, διότι οι παραδοσιακές αυτοκρατορίες, αυτές του 19ου αιώνα, δεν υπήρχε περίπτωση να ξεκινήσουν έναν πόλεμο, μια εισβολή χωρίς να έχουν έτοιμο ένα σχέδιο και για την πολιτική λύση της κατάστασης. Οι Αμερικανοί επιμένουν στις στρατιωτικές λύσεις αλλά αποτυγχάνουν πλήρως στις πολιτικές λύσεις. Μια αυτοκρατορία του 19ου αιώνα δεν θα έκανε αυτό που έκανε η Αμερική στο Ιράκ.
- Εχετε πει ότι κάποτε «οι Ευρωπαίοι ήταν από τον πλανήτη Αρη», τον κόσμο του πολέμου, «μετά το 1945 όμως, οι Αμερικανοί είναι από τον Αρη πλέον». Οι Ευρωπαίοι ωρίμασαν, μένει τώρα να ωριμάσουν και οι Αμερικανοί;
- Οι Ευρωπαίοι, για να ωριμάσουν, χρειάστηκε να φτάσουν στα 70 εκατομμύρια νεκρών του Δεύτερου Πολέμου. Κοιτάξτε, ο λαός δεν θέλει τους πολέμους αλλά η πολιτική ελίτ δεν μπορεί να παραδεχθεί ανοιχτά ότι χάσαμε στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, κι έπειτα, τι θα την κάνουν όλη αυτή τη στρατιωτική μηχανή; Αυτό ακριβώς είχε πει και η Μαντλίν Ολμπραϊτ στον Κόλιν Πάουελ όταν συζητούσαν το ενδεχόμενο επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία.
Η αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή και η 11η Σεπτεμβρίου
- Είστε το ίδιο επικριτικός και με τον λεγόμενο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας»...
- Ναι. Οι Αμερικανοί αναρωτιούνται: Γιατί μας επιτέθηκαν την 11η Σεπτεμβρίου; Η απάντηση είναι πολύ απλή: Εξαιτίας της αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή εδώ και δεκαετίες κι εξαιτίας της τυφλής υποστήριξης στο Ισραήλ. Αλλά αυτό δεν μπορεί να το σκεφτεί ένας Αμερικανός ή ένας Βρετανός.
- Μιας και αναφέρατε το Ισραήλ, πριν από λίγα χρόνια, οι καθηγητές Τζον Μιρσμάιμερ και Στίβεν Ουόλτ δημοσίευσαν μια μελέτη πολύ επικριτική για το ισραηλινό λόμπι, ότι περισσότερο ζημιά κάνει στην Αμερική, παρά ωφελεί...
- Τη θυμάμαι και συμφωνώ μαζί τους. Το 1980 τρεις γερουσιαστές εξέφρασαν αυτή την άποψη, το λόμπι ξεσηκώθηκε και βρέθηκαν εκτός Κογκρέσου στις επόμενες εκλογές. Εχουν τρομερή πειθαρχία είναι η αλήθεια και μεγάλη επιρροή, όπως φάνηκε.
- Πολύ συχνά στα βιβλία σας μιλάτε για τις θηριωδίες του ναζισμού και του σταλινισμού. Πόσο δόκιμο είναι να συγκρίνουμε τα δύο καθεστώτα;
- Και ο Χίτλερ και ο Στάλιν διέπραξαν θηριωδίες, αλλά δεν είναι ταυτόσημα καθεστώτα. Στην περίπτωση των ναζί, η γενοκτονία ήταν αυτοσκοπός, είτε των Εβραίων είτε των Τσιγγάνων κ.ά. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στον σταλινισμό. Συνήθως, οι μαζικοί θάνατοι στο σταλινικό καθεστώς αποτελούν συνέπεια κάποιας πολιτικής - όπως έγινε και με το Μεγάλο Αλμα του Μάο. Ο Στάλιν έστελνε κόσμο στα γκούλαγκ και ουσιαστικά τον άφηνε να πεθάνει εκεί, δεν γινόταν καμία προσπάθεια να κρατηθούν στη ζωή. Απλώς, τα γκούλαγκ δεν είχαν κρεματόρια.
Στρατευμένος σοσιαλδημοκράτης
Ο Μάικλ Μαν γεννήθηκε το 1942 στο Μάντσεστερ. Σπούδασε Ιστορία και Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ. Δίδαξε ως reader στο London School of Economics και από το 1987 είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας στο UCLA της Καλιφόρνιας.
Θεωρείται από τους σημαντικότερους θεωρητικούς της ιστορικής κοινωνιολογίας, συγκρίσιμος για πολλούς με τον Μαξ Βέμπερ, ενώ είναι στρατευμένος στη σοσιαλδημοκρατική σκέψη.
Hμερομηνία : 10/5/09
Copyright: http://www.kathimerini.gr
Ετικέτες Κοινωνιολογικά θέματα, Συνεντεύξεις
Μια μικρή συνέντευξη του τέως υπουργού εξωτερικών του Ιράκ Ταρίκ Αζίζ
Γιατί φυλάκισαν τον Ταρίκ Αζίζ
Του ΝΙΚΟΥ ΚΑΤΖΗΛΑΚΗ
Ο Ταρίκ Αζίζ, αντιπρόεδρος του Ιράκ και υπουργός Εξωτερικών επί Σαντάμ Χουσεΐν, γνωστός και ως «ο χριστιανός» της κυβέρνησης, ήταν ανέκαθεν ο πιο γνωστός Ιρακινός μετά τον πρόεδρο της χώρας.
Μετά την κατάρρευση του καθεστώτος, παραδόθηκε στις κατοχικές δυνάμεις και παρέμεινε στις φυλακές της Βαγδάτης για έξι χρόνια.
Σήμερα, με σοβαρά προβλήματα υγείας, με ποινή 15 ετών φυλάκισης για μια υπόθεση εκτελέσεων και με μια αθωωτική απόφαση για άλλη κατηγορία, έχει μπροστά του άλλες τέσσερις δίκες, για υποθέσεις στις οποίες η ανάμειξή του «είναι εντελώς αβάσιμη», όπως δήλωσε στην «Ε», ο γιος του, Ζιάντ Αζίζ. Ο Ζιάντ ζει αυτοεξορισμένος στην Ιορδανία και καταγγέλλει σχέδιο εξόντωσης του πατέρα του για να μη μιλήσει. Η συζήτηση έγινε λίγο μετά την πρόσφατη καταδικαστική για τον Ταρέκ Αζίζ.
Πώς αντιμετωπίσατε την απόφαση;
Δεν πάρθηκε βάσει νομικά τεκμηριωμένων στοιχείων. Είναι απόφαση της κυβέρνησης Αλ Μαλίκι. Κανείς μάρτυρας δεν μίλησε για τον πατέρα μου, κανείς δεν του καταλόγισε το παραμικρό για την υπόθεση. Εχει ήδη συμπληρώσει έξι χρόνια φυλακή. Θέλουν να μείνει μέσα ώστε να εξοντωθεί. Γνωρίζουν ότι ένας άνθρωπος στην ηλικία του, με βεβαρημένη υγεία και ελλιπή ιατρική περίθαλψη, στις φυλακές δεν έχει ελπίδες. Ολα αυτά σημαίνουν ότι δεν θέλουν να τον εκτελέσουν όπως τον Σαντάμ, αλλά εμμέσως. Φοβάμαι ότι δεν θα καταφέρει να επιζήσει περισσότερο από δυο-τρία χρόνια στη φυλακή».
«Ψεύτης ο Αλ Μαλίκι»
Ελπίζετε στην εθνική συμφιλίωση που υποσχέθηκε ο Αλ Μαλίκι;
«Ο Αλ Μαλίκι είναι μεγάλος ψεύτης. Ελέγχει με τη βοήθεια των Αμερικανών όλα τα σώματα ασφαλείας και όλο το χρήμα στο Ιράκ. Δεν χρειάζεται να ανοίξει νέα σελίδα στην ιστορία της χώρας. Αυτό που λέει είναι πυροτέχνημα ψηφοθηρικό για τις επερχόμενες εκλογές. Πολλοί λένε ότι εάν διαφωνούσε με την πολιτική του Σαντάμ, θα μπορούσε εύκολα να διαφύγει στο εξωτερικό. Αντιθέτως, αυτός συμμετείχε επί χρόνια σε κυβερνητικά συμβούλια.
Ο πατέρας μου γεννήθηκε, μεγάλωσε, σπούδασε στο Ιράκ και εργάστηκε για τη χώρα του. Σε όλες τις αραβικές χώρες υπάρχει απολυταρχία, ενός ανδρός αρχή, του οποίου τις διαταγές ακολουθούν όσοι εργάζονται κοντά του. Ηταν μεν στην κυβέρνηση επί 35 χρόνια, αλλά τις αποφάσεις τις έπαιρνε ο Σαντάμ. Ο πατέρας μου δεν είχε δικαιοδοσία για τις πράξεις που δικάζεται. Ηταν υπεύθυνος μόνο για θέματα επικοινωνίας και εξωτερικής πολιτικής. Δεν είχε ποτέ λόγο για τις μυστικές υπηρεσίες ή τα σώματα ασφαλείας. Δεν αναμίχθηκε στη σφαγή των Κούρδων για την οποία δικάζεται. Κανείς δεν τον ρώτησε για την εκτέλεση των εμπόρων για την οποία δικάστηκε. Το έμαθε όπως όλος ο λαός από την τηλεόραση. Αυτό ήταν το σύστημα τότε. Ολοι το γνωρίζουν».
Τι βλέπετε να συμβαίνει από δω και στο εξής;
«Ο Μαλίκι και οι σιίτες, επειδή δεν μπορούν να στοιχειοθετήσουν την ενοχή του πατέρα μου, αποφάσισαν να τον θανατώσουν ρίχνοντάς τον στη φυλακή. Ο Ράμσεϊ Κλαρκ μού είπε ότι για δύο λόγους δεν μπορεί να αποφυλακιστεί ο πατέρας μου. Πρώτον, είναι χριστιανός και οι σιίτες τού Ιράκ μισούν τους χριστιανούς. Δεύτερον, έχει βαθιές γνώσεις εξωτερικής πολιτικής που δεν αφορούν μόνο τις αραβικές χώρες, αλλά και τις διακρατικές σχέσεις όλων των μεγάλων κρατών. Γνωρίζει πολλά. Τον πρώτο χρόνο της κράτησής του, οι Αμερικανοί τού πρότειναν απελευθέρωση υπό τον όρο ότι δεν θα μιλήσει για τις αμερικανοϊρακινές σχέσεις. Αρνήθηκε. Εχουν ήδη απελευθερωθεί πρώην αξιωματούχοι με παρόμοια πόστα, αλλά με λιγότερες γνώσεις. Γνωρίζει περισσότερα ακόμη και από τους ίδιους τους Αμερικανούς. Γι' αυτό του έχει απαγορευθεί να επικοινωνεί με οποιονδήποτε, εκτός από εμάς και μόνο για μισή ώρα, τηλεφωνικά, τον μήνα. Μου απαγόρευσαν ακόμη και να του στείλω φωτογραφία της νεογέννητης εγγονής του».
Πιστεύετε ότι θα αλλάξει κάτι με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση;
«Πρέπει να αλλάξουν την κατάσταση που δημιούργησε ο παρανοϊκός Μπους. Δεν έχω κάποια ένδειξη, αλλά εάν συνεχίσουν την ίδια πολιτική, θα παραδώσουν τη χώρα ως δώρο στο Ιράν, το οποίο σήμερα, στην ουσία, ήδη τη διοικεί. Ολοι οι επιστήμονες, οι τεχνίτες, οι πανεπιστημιακοί, τα κορυφαία μυαλά της χώρας έχουν εγκαταλείψει τη χώρα και έχουν αντικατασταθεί από Ιρανούς, οι οποίοι ακολουθούν τις επιταγές της Τεχεράνης».
www.enet.gr
Ετικέτες Συνεντεύξεις
Το δικαστικό «Βατερλώ» της Τουρκίας θα έχει ευρύτερες συνέπειες
Τι δίκαιο υπερίσχυσε των «τετελεσμένων» της κατοχής
Τούρκοι αναλυτές γεωστρατηγικής παραδέχονται τις συνέπειες από την απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και προτείνουν διακοπή των συνομιλιών στην Κύπρο
Στις 28 Απριλίου 2009, το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) εξέδωσε την απόφαση του για την υπόθεση Μελέτη Αποστολίδη κατά του ζεύγους των Βρετανών Λίντα και Ντεϊβιντ Οραμς.
Με την απόφαση αυτή αναγνωρίζεται η δικαιοδοσία των Κυπριακών δικαστηρίων να αποφασίζουν για υποθέσεις καταπάτησης περιουσιών Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα και υποχρεώνει τα δικαστήρια των κρατών μελών της Ε.Ε. ν’ αναγνωρίζουν και να εκτελούν τις αποφάσεις αυτές.
Η απόφαση, αποτελεί από τα πιο ισχυρά πλήγματα που δέχεται η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς που έχει εγκαταστήσει στην Βόρεια Κύπρο.
Τούρκοι αναλυτές ομολογούν ότι η απόφαση θα έχει ευρύτερες συνέπειες, πολιτικές και οικονομικές για την τουρκική πλευρά και εκφράζουν την βαθύτατη ανησυχία τους για όσα θα ακολουθήσουν.
Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ASAM
Η υπόθεση Αποστολίδη κατά την εξέλιξη της δεν απέκτησε μεγάλη δημοσιότητα στην Ελλάδα και την Τουρκία, παρά την σημασία της.
Παρά ταύτα το «Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Ευρασίας» της Τουρκίας (ASAM) εδώ και καιρό είχε επισημάνει τις βαρειές συνέπειες για την τουρκική πλευρά, από την αναμενόμενη απόφαση. Το Κέντρο αυτό θεωρείται από τους σημαντικότερους φορείς στρατηγικών μελετών της χώρας και συνεργάζεται στενά με το στρατιωτικο-πολιτικό κατεστημένο.
Το Κέντρο στις 8/1/2009 δημοσίευσε μία έκθεση με τίτλο «Η καταστροφή που φωνάζει «έρχομαι» στην Τουρκική Δημοκρατία Βόρειου Κύπρου (ΤΔΒΚ): Υπόθεση Όραμς».
Όπως φαίνεται και από τον εκφραστικό τίτλο, η έκθεση προεξοφλούσε την αρνητική για τα συμφέροντα της Τουρκίας απόφαση και ανέλυε διεξοδικά τις συνέπειες της.
Παρακάτω θ’ αναφερθούμε στην «προφητική» έκθεση, για να γίνουν καλύτερα κατανοητές οι εξελίξεις που μπορεί να πυροδοτήσει η απόφαση του Δικαστηρίου.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
Ο κ. Μ. Αποστολίδης μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων το 2003 επισκέφτηκε το κατεχόμενο χωριό του Λάπηθο, όπου διαπίστωσε ότι ζευγάρι Άγγλων είχαν αγοράσει το ακίνητο του από το κατοχικό καθεστώς και έκτισαν βίλα. Τότε προσέφυγε σε κυπριακό δικαστήριο, το οποίο αποφάσισε την κατεδάφιση της οικίας που έκτισαν οι Όραμς, την καταβολή αποζημίωσης στον νόμιμο ιδιοκτήτη και την επιστροφή του ακινήτου σ’ αυτόν. Στη συνέχεια οι Όραμς προσέφυγαν στο κυπριακό Εφετείο, αλλά κι εκεί έχασαν την δίκη.
Το ζεύγος των Άγγλων αρνήθηκε να συμμορφωθεί με την απόφαση. Τότε ο δικηγόρος του κ. Αποστολίδη προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο της Μεγ. Βρετανίας και ζήτησε την κατάσχεση της περιουσίας τους για την εφαρμογή της καταδικαστικής απόφασης του Κυπριακού δικαστηρίου.
Πρωτόδικα το αγγλικό δικαστήριο δικαίωσε το ζεύγος Όραμς. Συνήγορος υπεράσπισης τους ήταν η Σερί Μπλερ, σύζυγος του τότε πρωθυπουργού της Μεγ. Βρετανίας.
Η απόφαση του αγγλικού δικαστηρίου βασίστηκε στο Πρωτόκολλο 10 της Συμφωνίας Ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. που περιορίζει την εφαρμογή του δικαίου της Ε.Ε. στις περιοχές της ελεύθερης Κύπρου. Το αγγλικό δικαστήριο στην πρωτόδικη απόφαση όριζε «μέχρι την επίτευξη οριστικής λύσης στην Κύπρο, δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι νόμοι της Ε.Ε. στην Βόρεια Κύπρο, γι’ αυτό δεν μπορεί να εκτελεστεί στην Μεγ. Βρετανία η απόφαση του Κυπριακού δικαστηρίου για ακίνητα που βρίσκονται στη Βορ. Κύπρο».
Τότε η πλευρά του κ. Αποστολίδη πήγε την υπόθεση στο αγγλικό Εφετείο. Εκεί ο συνήγορος του ζήτησε την ερμηνεία του 10ου Πρωτοκόλλου από το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ). Στην πρόταση αυτή δεν έφερε αντίρρηση η Σερί Μπλερ κατόπιν συνεννόησης με τους ιθύνοντες του ψευδοκράτους και τους πελάτες της.
ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΠΡΟΔΙΚΑΖΑΝ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
Η δυσμενής για την τουρκική πλευρά εξέλιξη στο ΔΕΚ, φάνηκε όταν στην συνεδρίαση του Δικαστηρίου στις 16 Σεπτεμβρίου 2008, κατατέθηκε εκ μέρους της Ε.Ε. η έκθεση του R. Silva de Lapuerta.
Στην παρ. 36 της έκθεσης αναφέρεται «Το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ασκεί έλεγχο στη Βορ. Κύπρο δεν σημαίνει ότι τα δικαστήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν έχουν δικαιοδοσία να αποφασίζουν για υποθέσεις ακινήτων στον Βορρά. Γι’ αυτό σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. τα δικαστήρια είναι υποχρεωμένα να αναγνωρίζουν και να εφαρμόζουν τις αποφάσεις των νόμιμων δικαστηρίων της Κυπριακής Δημοκρατίας …»
Στη συνέχεια, στις 18/12/2008 η Γενική Εισαγγελέας του ΔΕΚ Juliane Kokott, γνωστοποίησε την εισήγηση της, η οποία δικαίωνε τον κ. Αποστολίδη. Μάλιστα, κατά τους Τούρκους αναλυτές του «Κέντρου Στρατηγικών Ερευνών Ευρασίας» η εισήγηση ήταν ακόμη χειρότερη για τα τουρκικά συμφέροντα, από την έκθεση Silva de Lapuerta. Κι’ αυτό διότι ανέφερε: «Τα Κυπριακά δικαστήρια είναι αρμόδια να αποφασίζουν σε όλες τις αστικές και εμπορικές διαφορές που λαμβάνουν χώρα στη Βορ. Κύπρο και οι αποφάσεις αυτές θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.»
Με την αναφορά αυτή, αναγνωρίζεται η δικαιοδοσία των Κυπριακών δικαστηρίων, όχι μόνο για τις καταπατημένες ακίνητες περιουσίες στα κατεχόμενα, αλλά και για ένα ευρύ φάσμα υποθέσεων που αφορούν την Βορ. Κύπρο.
ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΠΛΕΥΡΑΣ
Μετά από τις εξελίξεις αυτές, η απόφαση της 28ης Απριλίου ήταν αναμενόμενη. Προβλέποντας την απόφαση του ΔΕΚ, το «Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Ευρασίας» συνέταξε την έκθεση που προαναφέραμε και στην οποία εκτός από τις συνέπειες, καταγράφονται και τα «λάθη» της πολυδιαφημισμένης διπλωματικής υπηρεσίας της Τουρκίας, στο χειρισμό της υπόθεσης.
Η έκθεση του κέντρου ερευνών εισαγωγικά αναφέρεται στις ατομικές προσφυγές των ελληνοκυπρίων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) και εκφράζει τον εκνευρισμό της επίσημης Τουρκίας, η οποία παρακολουθεί έκπληκτη το δίκαιο να υπερισχύει στα τετελεσμένα της κατοχής. Γράφει χαρακτηριστικά:
«...Οι επιτυχίες των Ελληνοκυπρίων σ’ αυτές τις ενέργειες τους, είναι το μόνο παράδειγμα στον κόσμο, όπου σε μία διεθνή διαφορά που υπήρξε μαζική μετακίνηση προσώπων και συμφωνία ανταλλαγής πληθυσμών, γίνεται προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος της ιδιοκτησίας, με ατομικές προσφυγές σε διεθνή δικαστήρια..
Οι εξελίξεις σχετικά με την υπόθεση Οραμς έχει ξεχωριστή σημασία και αποτελεί απειλή, επειδή θα επικυρώσει την (κρατική) εξουσία και κυριαρχία των Ελληνοκυπρίων και μπορεί να προκαλέσει πολιτικά, νομικά και οικονομικά αποτελέσματα, τα οποία θα υπερβούν τα σύνορα της «Τουρκικής Δημοκρατία Βόρειου Κύπρου» (ΤΔΒΚ).
Μετά την απόφαση στην υπόθεση Οραμς θα αυξηθούν οι πιθανότητες να προκληθούν εξελίξεις που θα περιορίσουν σε πρωτοφανή βαθμό τα περιθώρια κινήσεων της τουρκικής πλευράς στο Κυπριακό...»
Για τα «λάθη» της τουρκικής διπλωματίας στο χειρισμό της υπόθεσης η έκθεση αναφέρει τα εξής:
«...Για την σημερινή εξέλιξη ευθύνονται σε σημαντικό βαθμό οι ανεπάρκειες και τα λάθη της τουρκικής πλευράς:
1- Από την αρχή θα έπρεπε να αποτραπεί η συμμετοχή των Οραμς ως αντιδίκων στην δίκη που έγινε στην Κύπρο και στη συνέχεια η προσφυγή τους στο εφετείο, διότι έτσι αποδέχτηκαν την δικαιοδοσία των ελληνοκυπριακών αρχών επί της ΤΔΒΚ.
2- Οι παρακάτω λανθασμένες ενέργειες της τουρκικής πλευράς ετοίμασαν το έδαφος στους ελληνοκύπριους για να μεταφέρουν το πρόβλημα της ιδιοκτησίας από το πολιτικό επίπεδο ως «μέρος της λύσης του Κυπριακού που θα βασίζεται στη διζωνικότητα», στο επίπεδο των ατομικών προσφυγών:
- Η καταβολή της αποζημίωσης στην Τιτίνα Λοϊζίδου το 2003. Παρ’ ό,τι από το 1998 που εκδόθηκε η απόφαση του ΕΔΑΔ δεν καταβαλλόταν το ποσό της αποζημίωσης που επιδικάστηκε.
- Στην υπόθεση Αρέστη δεν χρησιμοποιήθηκαν τα έγγραφα που αποδείκνυαν ότι οι πρόγονοι της είχαν κάνει πλαστογραφίες στα αρχεία του κτηματολογίου. Βάσει αυτού του στοιχείου θα μπορούσε να ασκηθεί έφεση μετά την πρωτόδικη καταδικαστική απόφαση στο ΕΔΑΔ. Όμως αυτό δεν έγινε, με αποτέλεσμα η Τουρκία να καταδικαστεί τελεσίδικα στις 22 Δεκεμβρίου 2005.
- Στις 20 Δεκεμβρίου 2005, η βουλή της ΤΔΒΚ ψήφισε νόμο ο οποίος προέβλεπε καταβολή αποζημίωσης, ανταλλαγή και επιστροφή των ακινήτων που είχαν οι Ελληνοκύπριοι προ του 1974. Με τον τρόπο αυτό έγινε υπαναχώρηση από την πολιτική «της ανταλλαγής και αποζημίωσης ως μέρος μίας ευρείας πολιτικής λύσης που θα βασίζεται στην διζωνικότητα».
- Βάσει του παραπάνω νόμου, η Επιτροπή Ακινήτων που ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 2006 στην ΤΔΒΚ, όπου συμμετέχουν και ξένοι, αποφάσισε να επιστρέψει ή να ανταλλάξει την περιουσία 40 Ελληνοκυπρίων σε σύνολο 400 που προσέφυγαν στην Επιτροπή.
3- Η τουρκική πλευρά ενέκρινε την μεταφορά της υπόθεσης από το Εφετείο της Βρετανίας στο Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ). Παρ’ ό,τι η ΤΔΒΚ επίσημα δεν ήταν διάδικος, συνέβαλλε με Τουρκοκύπριους νομικούς στην υπεράσπιση των Οραμς και η συνήγορος τους Σερί Μπλερ συμβουλεύτηκε την διοίκηση της ΤΔΒΚ προτού δεχτεί ενώπιον του αγγλικού Εφετείου την παραπομπή της υπόθεσης στο ΔΕΚ...»
4- Στην δικαστική επιτροπή του ΔΕΚ που θα κρίνει την υπόθεση Όραμς προεδρεύει ο Έλληνας δικαστής Βασίλειος Σκουρής. Η τουρκική πλευρά δεν διαμαρτυρήθηκε στην εκδίκαση της υπόθεσης από ένα δικαστήριο στο οποίο προεδρεύει Έλληνας δικαστής.
5- Ο σύζυγος της Μύρας Αρέστη που καταδίκασε την Τουρκία σε καταβολή αποζημίωσης 885 χιλ. ευρώ, Γιώργος Αρέστης, παρ’ ό,τι δεν συμμετέχει στην δικαστική επιτροπή που θα κρίνει την υπόθεση Όραμς, είναι ο δικαστής διορίστηκε από την ελληνοκυπριακή πλευρά στο ΔΕΚ. Η τουρκική πλευρά δεν έφερε αντίρρηση στον διορισμό αυτό που μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη της υπόθεσης Όραμς...»
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Στη συνέχεια της έκθεσης διαβάζοντας τις συνέπειες της απόφασης για την υπόθεση Αποστολίδη κατά Όραμς, γίνεται καλύτερα κατανοητός ο πανικός που έχει κυριεύσει την τουρκική πλευρά. Οι συνέπειες αυτές σύμφωνα με την έκθεση, θα είναι:
«...Τα Ελληνοκυπριακά δικαστήρια εκμεταλλευόμενα την γνωμάτευση της εισαγγελέως του ΔΕΚ ότι έχουν δικαιοδοσία «όχι μόνο σε υποθέσεις ιδιοκτησίας αλλά και σε όλες τις αστικές και εμπορικές υποθέσεις» θα μπορούν να εκδίδουν αποφάσεις για τους ξένους που έχουν αποκτήσει Ελληνοκυπριακές περιουσίες στην ΤΔΒΚ, έχουν κάνει επενδύσεις επί αυτών των ακινήτων ή τα εκμεταλλεύονται επαγγελματικά σε διάφορους τομείς, από ίδρυση πανεπιστημίων έως έρευνες εξεύρεσης πετρελαίου. Οι αποφάσεις των ελληνοκυπριακών δικαστηρίων θα μπορούν να εκτελούνται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. με αποτέλεσμα οι εναγόμενοι να απειλούνται με δήμευση της περιουσίας τους ακόμα και την σύλληψη τους.
- Έτσι θα ορθωθούν εμπόδια στην απόκτηση ακίνητης περιουσίας από ξένους και την πραγματοποίηση επενδύσεων από αυτούς στην ΤΔΒΚ. Όσοι ήδη έχουν αποκτήσει ακίνητες περιουσίες ελληνοκυπρίων και επένδυσαν σ’ αυτές θα εισέλθουν σε μία περίοδο αγωνιώδους αναμονής. Το ίδιο θα ισχύει και για τους Τουρκοκύπριους που διαμένουν στις χώρες της Ε.Ε.
- Με την έκδοση της απόφασης, θα ενταθούν τα προβλήματα που ήδη εμφανίστηκαν μετά την έναρξη της δικαστικής διαδικασίας, στον κλάδο της οικοδομής και της αγοράς ακινήτων στην ΤΔΒΚ, και θα προκληθούν αλυσιδωτές επιπτώσεις στους άλλους κλάδους της οικονομίας. Η έναρξη των διαδικασιών για δήμευση περιουσιών Τουρκοκυπρίων και ξένων που ζουν στις χώρες της Ε.Ε. μπορεί να οδηγήσει σε πολιτική και οικονομική κατάρρευση την ΤΔΒΚ.
- Η απόφαση θα διαμορφώσει τέτοιες συνθήκες, ώστε όταν στις συνομιλίες που συνεχίζονται στην Κύπρο θα πρόκειται να συζητηθεί το κεφάλαιο της ιδιοκτησίας, δεν θα ληφθεί υπόψη καμία άποψη και πρόταση που θα καταθέσει η τουρκική πλευρά. Τότε θα προκύψουν δύο ακραίες επιλογές: «εγκατάλειψη των διαπραγματεύσεων» ή «διαμόρφωση της ψυχολογίας ότι είναι μονόδρομος η κατάληξη σε συμφωνία με τους Ελληνοκύπριους».
- Η απόφαση του Δικαστηρίου Κοινοτικών Υποθέσεων, στη θέση της αρχής για «μία κυριαρχία» που αποδέχθηκαν οι Ταλάτ – Χριστόφιας την 1 Ιουλίου 2008, θα εγκαινιάσει πριν την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων μία περίοδο που θα επισφραγίσει την «κυριαρχία των ελληνοκυπρίων». Υπό αυτές τις συνθήκες δεν θα απομείνει κάποιο «καθεστώς» για να εγγυηθεί την συνέχιση του η Τουρκία, βάσει των δικαιωμάτων και ευθυνών της που πηγάζουν από τη Συμφωνία Εγγύησης του 1960...»
Η τελευταία αναφορά θα πρέπει ν’ αφυπνίσει την πολιτική ηγεσία της Κύπρου, για να αξιοποιήσει πιο δραστήρια το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό δίκαιο. Με την απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ρίχνονται στο κάλαθο των αχρήστων πολλές από τις πρόνοιες του Σχεδίου Ανάν και δεσμεύεται πλέον η Κυπριακή ηγεσία να μην δεχτεί οποιαδήποτε συζήτηση επαναφοράς τους σε κάποιο μελλοντικό σχέδιο επίλυσης.
* Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύεται στο τεύχος Απριλίου 2009 της εφημερίδας «Ανατολή»
Ετικέτες Πολιτική-Ενημέρωση
