gbatzas-eleftheroipolites: MONTHLY REVIEW Το «ταξικό...»

8 Ιουνίου 2010

MONTHLY REVIEW Το «ταξικό...»

MONTHLY REVIEW

Το «ταξικό...»

του ΛΕΥΤΕΡΗ ΡΙΖΑ
(01/06/2010)

Είναι αρκετός καιρός τώρα που το ΚΚΕ διαρκώς αναφέρεται στο ταξικό: ταξικά συνδικάτα, ταξική πάλη, ταξική πολιτική κ.λπ. Τελευταία έκανε την εμφάνισή της η λέξη αυτή και στο χώρο του ΣΥΝ! Μία από τις (υπο)συνιστώσες του παρεμβαίνοντας στο διάλογο/διαμόρφωση της πολιτικής πλατφόρμας του ΣΥΝ για το έκτακτο συνέδριο –συγκεκριμένα στο κεφ. 13 «Το πολιτικό μας σχέδιο. Για έναν νέο κοινωνικό και πολιτικό Συνασπισμό»– κατέθεσε την εξής προσθήκη (που βέβαια καταψηφίσθηκε): «Για ένα ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα» [1] .

Επαναλαμβάνοντας τη λέξη «ταξικό», προτάσσοντάς την σε κάθε άλλη πολιτική, συνδικαλιστική, ιδεολογική, πολιτισμική αναφορά τους, νομίζουν ότι διαχωρίζονται από την αστική πολιτική, τον οπορτουνισμό, τη σοσιαλδημοκρατία κ.λπ. Αλλά τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Η επιμονή στην «ταξικότητα» δεν αναδεικνύει –αντίθετα μάλιστα– αυτό που πραγματικά έχει ανάγκη το εργατικό-λαϊκό κίνημα. Κι αυτό είναι η κατάκτηση της ηγεμονίας. Κι επειδή δεν θέλω να λέω κουβέντες στον αέρα –και μάλιστα όταν πρόκειται να έρθω σε αντιπαράθεση με κόμματα που ορκίζονται στο «μαρξισμό-λενινισμό», δηλαδή που θέλουν να θεωρούνται «επαναστατικά», κόμματα της εργατικής τάξης, που δεν θέλουν να είναι απλά κόμματα σοσιαλρεφορμιστικά (πάντοτε κατά την εκτίμησή τους)– νοιώθω την ανάγκη να πάω, για την ασφάλειά μου, να «κρυφτώ», πίσω από μεγάλους και αδιαμφισβήτητους επαναστάτες. Όπως π.χ. οι Μαρξ-Ένγκελς κι ο Βλαδίμηρος Λένιν.

Η ηγεμονία...
Κεντρικό, κομβικό καθήκον για το σοσιαλιστικό εργατικό κίνημα θεωρούσαν πάντοτε την ανύψωση του προλεταριάτου σε ηγεμονική, κυρίαρχη τάξη του έθνους. Οι Μαρξ-Ένγκελς στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο γράφουν γι’ αυτό: «Η πάλη του προλεταριάτου ενάντια στην αστική τάξη, αν όχι στο περιεχόμενο, στη μορφή είναι κατ’ αρχήν εθνική [...] Είδαμε κιόλας πιο πάνω ότι το πρώτο βήμα στην εργατική επανάσταση είναι η ανύψωση του προλεταριάτου σε κυρίαρχη τάξη, η κατάκτηση της δημοκρατίας».
Τι σημαίνει όμως ανύψωση σε κυρίαρχη τάξη; Σημαίνει ότι η εργατική τάξη, μέσω τού κόμματός της, γίνεται ο ηγεμόνας μέσα στην κοινωνία. Δηλαδή αποκτά ικανότητες τέτοιες που μπορεί να συσπειρώνει και να κατευθύνει στην επίτευξη του κοινού –κάθε φορά– στόχου όλες τις τάξεις, στρώματα, ομάδες κ.λπ. κ.λπ. ενάντια στον ιμπεριαλισμό, τον καπιταλισμό, τον ξένο εισβολέα και καταπιεστή.
Είναι «υποχρεωμένη απλώς για να πραγματοποιήσει το σκοπό της, να παρουσιάζει το συμφέρον της σαν κοινό συμφέρον όλων των μελών της κοινωνίας, ή, για να το εκφράσουμε με ιδεατή μορφή: πρέπει να δώσει στις ιδέες της τη μορφή της καθολικότητας, να τις παρουσιάζει σαν τις μόνες λογικές και καθολικά έγκυρες» [2] .
Δηλαδή να κάνει ό,τι ακριβώς έκαναν στην ιστορία όλες οι τάξεις –παλιές και καινούργιες– που αγωνίζονταν να κρατήσουν τη θέση τους μέσα στην κοινωνία.
Την έννοια της ηγεμονίας πρώτος έθεσε ο Μακιαβέλλι – με διαφορετική αναφορά– πολύ πριν βέβαια από τους κλασικούς του επιστημονικού σοσιαλισμού, τον Λένιν και τον Γκράμσι. Ο Λένιν απλά θέτει το ζήτημα πιο εμφαντικά και πιο καθαρά τόσο πολιτικά όσο και οργανωτικά – βλ. π.χ. στο Τι να κάνουμε.
Ο Λένιν στο «Ο Μαρξισμός και το περιοδικό “Νάσια Ζαριά”» (1911), ειρωνεύεται τους συντάκτες του περιοδικού ως εξής: «Το να λέει κανείς: στο παρελθόν υπήρχε ηγεμονία, ενώ στο μέλλον πρέπει να υπάρχει “ταξικό κόμμα”, σημαίνει ότι δείχνει καθαρά τη σύνδεση του λικβινταρισμού με την απάρνηση της ηγεμονίας και την απόσπαση αυτού του ρεύματος από το μαρξισμό» [3] .

Στο «Ο ρεφορμισμός στη Ρωσική Σοσιαλδημοκρατία», γραμμένο και δημοσιευμένο το 1911, επανέρχεται: «[...] ευνόητο ότι η περίφημη διατύπωση ενός από τους νεαρούς ηγέτες του δικού μας ρεφορμισμού, του κ. Λεβίτσκι, του “Νάσα Ζαριά” [...] ότι η ρωσική σοσιαλδημοκρατία πρέπει να είναι “όχι ηγεμόνας, αλλά ταξικό κόμμα”, είναι διατύπωση του πιο συνεπούς ρεφορμισμού. Κάτι περισσότερο. Είναι διατύπωση ολοκληρωτικής απάρνησης. Το να λέει κανείς “όχι ηγεμονία, αλλά ταξικό κόμμα” σημαίνει ότι περνάει με το μέρος της αστικής τάξης, με το μέρος του φιλελεύθερου, που λέει στο σκλάβο της εποχής μας, τοn μισθωτό εργάτη, αγωνίσου για τη βελτίωση της θέσης σου, σαν σκλάβου, να θεωρείς όμως, βλαβερή ουτοπία την ιδέα της εξαφάνισης της σκλαβιάς! [...] Το να προπαγανδίζει κανείς στους εργάτες ότι τους χρειάζεται “όχι ηγεμονία, αλλά ταξικό κόμμα”, σημαίνει να παραδίνει την υπόθεση του προλεταριάτου στους φιλελεύθερους, σημαίνει να προπαγανδίζει την αντικατάσταση της σοσιαλδημοκρατικής εργατικής πολιτικής με τη φιλελεύθερη εργατική πολιτική. Η απάρνηση, όμως, της ιδέας της ηγεμονίας είναι η πιο χοντροκομμένη μορφή ρεφορμισμού...» [4] . Στο ίδιο θέμα επανέρχεται στα «Προβλήματα αρχών της εκλογικής καμπάνιας» [5] .

... και η πρακτική της ελληνικής παραδοσιακής Aριστεράς
Νομίζω πως δεν χρειάζονται άλλες παραπομπές. Είναι σαφέστατος ο Λένιν σε αυτά που λέει. Και καταλυτικός απέναντι και στους σημερινούς αυτο-θεωρούμενους «ορθόδοξους» και «μοναδικούς γνήσιους» επαναστάτες μας, που κάθε μέρα βομβαρδίζουν τα μέλη τους με την ανάγκη «ταξικών συνδικάτων», ταξικών πολιτικών δυνάμεων (που είναι πάντα οι ίδιοι και η ηγεσία τους), αλλά δεν κάνουν τίποτε για να αναδειχθεί η εργατική τάξη σε κυρίαρχη –ηγεμονική– τάξη στην κοινωνία. Κι όχι απλά δεν κάνουν τίποτα προς αυτή την κατεύθυνση αλλά βάζουν τα δυνατά τους –σπαταλάνε όλες τις δυνάμεις τους– για να επιτύχουν το εντελώς αντίθετο.
Περιχαρακώνουν τις δυνάμεις τους έτσι ώστε να μην έχουν καμιά επαφή με κανέναν – άτομο, πολιτικό φορέα, κοινωνική ομάδα, στρώμα ή τάξη. Γιατί όλοι όσοι είναι «εκτός των γραμμών» του Κόμματος είναι είτε οπορτουνιστές είτε ψευτοεπαναστάτες είτε σοσιαλδημοκράτες κ.λπ. Παραστρατημένοι, παραπλανημένοι, αποπροσανατολισμένοι, συμβιβασμένοι, πουλημένοι κ.ο.κ. Γι’ αυτό δεν πρέπει να τους μιλάμε –χωριστές συγκεντρώσεις και για τους πιο αυτονόητους κοινούς αγώνες–, π.χ. ακόμη και μια διαμαρτυρία για το μακελειό του Ισραήλ ή μια διαδήλωση για τα «μέτρα» που πήρε η κυβέρνηση καθ’ υπαγόρευση της ΕΕ και του ΔΝΤ. Όχι, παντού μόνοι, ξεχωριστοί, γιατί «εμείς είμαστε οι καθαροί ταξικοί». Τα συνδικάτα πρέπει να είναι ταξικά – λες και μπορεί να είναι κάτι άλλο.
Όχι μόνο ταξικό κόμμα, αλλά και ταξικά συνδικάτα!! Δηλαδή εδώ έχουμε ρεφορμισμό –τουλάχιστον– στο τετράγωνο. Εκείνο που αμφισβητούν και διεκδικούν στην πραγματικότητα είναι ο βαθμός συνδικαλιστικής μαχητικότητας. Εκείνο που θέλουν είναι πιο «αδιάλλακτα» συνδικάτα στις, έτσι κι αλλιώς, ρεφορμιστικές διεκδικήσεις τους. Καλύτερη πώληση της εργατικής δύναμης. Αφήνω ότι τα συνδικάτα όσο «ταξικά» και αν είναι δεν μπορούν να ανυψώσουν την εργατική τάξη σε ηγεμόνα της κοινωνίας. Αυτό μόνο ένα κόμμα πραγματικά επαναστατικό μπορεί να το κάνει, δηλαδή ένα κόμμα που μπορεί να απευθύνεται και στην υπόλοιπη κοινωνία – την πλειοψηφία της που είναι υποκείμενο καταπίεσης και εκμετάλλευσης, στους διανοούμενους, τους καλλιτέχνες, όλους όσοι καταπιέζονται και στερούνται δικαιώματα και δυνατότητες έκφρασής τους. Κι αυτό δεν κάνει το ΚΚΕ, γιατί με το στενό «μυαλό» που έχει, με το σεχταρισμό του, την τάση του να «καπελώνει» και «αυταρχικά» να καθοδηγεί τους πάντες με τον μοναδικό τρόπο που ξέρει δεν αποτελεί κίνδυνο για το «σύστημα». Ενόχληση, ναι. Κίνδυνο, όχι.
Την ίδια λογική και πρακτική ακολουθούν και οι άλλες γκρούπες της Αριστεράς. Και φυσικά για τους λεγόμενους «αναρχο-αυτόνομους» δεν μπαίνει θέμα. Αυτή είναι ενάντια σε κάθε «ηγεμονία». Αρχίζουν και τελειώνουν με τον/και στον οργισμένο –δικαιολογημένα– εαυτό τους. Ενόχληση, πιο μεγάλη ή και πιο φασαριόζικη, με κόστος, αλλά όχι επικίνδυνος αντίπαλος. Χωρίς προοπτική.
Η ανύψωση της εργατικής τάξης σε κυρίαρχη τάξη μέσα στην κοινωνία, η ανάδειξη της σε ηγεμόνα της απαιτεί μια τεράστια ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική δουλειά – επαναλαμβάνω ότι το Τι να κάνουμε περιέχει έναν καλό σχετικό κατάλογο «καθηκόντων» [6] – που καμιά οργάνωση, κόμμα και γκρουπούσκουλο δεν μπορεί σήμερα να κάνει μόνο του. Αφήνω ότι κάνουν τα εντελώς αντίθετα από όσα συμβούλευε ο Λένιν – που όχι μόνο δεν έχουν «παλιώσει», όχι μόνο διατηρούν τη ζωντάνια τους αλλά για την υλοποίησή τους έχουν αυξηθεί οι απαιτήσεις και ικανότητες που πρέπει να διαθέτει το κίνημα και οι οργανώσεις του για να το επιτύχουν.

Υποσημειώσεις
[1] Κατατέθηκε από τους: Κουρεμπές Φάνης, Λουράντου Αθηνά, Πιλάλης Βαγγέλης, Πιλάλης Χρήστος, Χατζησάββας Μάρκος, Χελάκης Γιώργος.

[2] Βλ. Κ. Μαρξ & Φρ. Ένγκελς, Γερμανική Ιδεολογία (μτφρ: Κ. Φιλίνη), τόμ. 1, εκδ. Gutenberg, σελ. 95.

[3] Βλ. Λένιν, Άπαντα, τόμ. 17, εκδ ΚΕ-ΚΚΕ από την 4η ρωσική έκδοση, σελ. 40.

[4] Στο ίδιο, σελ 211-212.

[5] Στο ίδιο, σελ. 401.

[6] Δεν μου διαφεύγει ότι δέκα χρόνια αργότερα, στην επανέκδοση της σχετικής μπροσούρας, ο Λένιν σημείωσε ότι σε μερικά σημεία ήθελε προσοχή.