gbatzas-eleftheroipolites

Η πολιτική των ΗΠΑ κατά την περίοδο του Ελληνοτουρκικού πολέμου

του Γεωργίου Μπατζά


Ο Ισπανοαμερικανικός πόλεμος έγινε στις αρχές του εικοστού αιώνα, τότε που οι ΗΠΑ κατέλαβαν την Κούβα, εξασφαλίζοντας έτσι τον Παναμά και την είσοδο τους στον Ειρηνικό Ωκεανό. Οι ΗΠΑ όταν κατέλαβαν τον Παναμά έκαναν διάνοιξη της διώρυγας του Παναμά για τα πλοία τους. Η απόσπαση από τις ΗΠΑ των ισπανικών αποικιών του Πόρτο Ρίκο, και των Φιλιππίνων και η δημιουργία άλλων εξαρτήσεων των αναπτυσσόμενων χωρών της Χοντούρας και της Νικαράγουας προ μήνυε μια νέα αναδυόμενη ιμπεριαλιστική δύναμη στον διεθνή καταμερισμό εργασίας. Δηλαδή από το 1900 και έπειτα αποτελεί ένα ξεκίνημα μια αρχή για τον καπιταλισμό των ΗΠΑ που μπαίνουν στο παιχνίδι πια του μεγάλου ανταγωνισμού με τις άλλες ιμπεριαλιστικές χώρες. Η συγκεκριμένη κατάσταση εξελίσσεται σταδιακά σύμφωνα με τους νόμους της οικονομίας.
Όπως θα δούμε και στη συνέχεια της ιστορίας οι ΗΠΑ επεμβαίνουν στον πόλεμο μόλις κόντευε να λήξει. Τα πρώτα τρία χρόνια οι Αμερικανοί είχαν μείνει μακριά από τις μάχες, διατηρήσανε στον κόσμο τη φήμη του ειρηνοποιού.
Η Αμερική με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο περνά στην γενική κατάκτηση των θαλασσών. Η αύξηση της αμερικάνικης βιομηχανικής παραγωγής, είχε σαν κατάληξη την άνοδο της ως εμπορική δύναμη. Έτσι για την κυριαρχία στην παγκόσμια αγορά, είναι κανόνας ότι χρειάζεται και η κυριαρχία στη θάλασσα. Οι ΗΠΑ με την λήξη του πρώτου παγκόσμιου πόλεμου ζητά μερίδιο στην Εγγύς Ανατολή από τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που ανήκουν στο στρατόπεδο της Αντάντ. Βασικά η διείσδυση της στην Εγγύς Ανατολή ξεκινάει από τον περασμένο αιώνα με τις εμπορικές συμφωνίες που συνάψαν με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Αμερικανοί εμφανίζονται από τον περασμένο αιώνα στον γεωπολιτικό χώρο αυτό της Εγγύς Ανατολής με "φιλανθρωπικά πολιτιστικά" καραβάνια. Ένας από τους χριστιανούς κήρυκες της χριστιανικής αγάπης "ιεραπόστολος" ήταν και ο Ροκφέλλερ της εταιρείας Stantard Oil που ξόδεψε για φιλανθρωπικούς σκοπούς αρκετά δολάρια για σε αυτή την περιοχή.Γενικά οι προσπάθειες των Αμερικανών δεν περιορίστηκαν μονάχα στην δραστηριότητα του ναυάρχου Colby H Chaster που ήταν επίσημη αποστολή του η διαμαρτυρία προς την Υψηλή Πύλη για τις κακοποιήσεις των χριστιανών και Αρμενίων στην Ανατολή. Αλλά στην πραγματικότητα η αμερικανική διπλωματία ενδιαφέρονταν πρώτα και κύρια να αποκτήσουν μερίδιο εκμετάλλευσης στα πετρέλαια της άνω Μεσοποταμίας. Αυτό αποδείχτηκε στην πορεία των εξελίξεων και μέσω του Colby H Chaster και παρόμοιων ανθρώπων προσπαθούν να διευρύνουν την πολιτική τους στην περιοχή.
Αυτή ήταν μια μορφή ένα είδος της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Τα "14 σημεία" του Ουίλσον:

Ο Ουίλσον το 1918 απευθύνει στο κογκρέσο ένα μήνυμα όπου διατυπώνει τα "14 σημεία" του, τους όρους "ειρήνης". Αυτά τα "14 σημεία" του Ουίλσον ήταν το επίσημο πολιτικό πρόγραμμα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Η διακήρυξη αυτή περιείχε δηλώσεις πως στο εξής πια η διπλωματία δεν θα χρησιμοποιούσε μυστικές συμφωνίες κ.α. Στο ζήτημα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας διατυπώθηκε σκόπιμα και αόριστα και να παραδοθούν η Παλαιστίνη, η Συρία, το Ιράκ και οι άλλες περιοχές όπου κατοικούσαν μη τουρκικοί λαοί, στην κυριαρχία των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Στα "14 σημεία" προτείνονται να ιδρυθεί η Κοινωνία των Εθνών και θα καθιερωνόταν η αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών. Το σχέδιο αυτό των "14 σημείων" θεωρείται βασικό κράμα πολιτικού ρομαντισμού και ρεαλισμού, που απέβλεπε στον επηρεασμό της φιλελεύθερης κοινής γνώμης. Ειδικά στο σημείο 12 ο Wilson αναφερόταν στις περιοχές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας όπου κατοικούνταν από μη τουρκικές εθνότητες, που προέβλεπε αυτονομία για αυτές τις εθνότητες, αλλά όχι διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Τότε οι Νεότουρκοι στην Πόλη συγκεντρώθηκαν και συζήτησαν τα "14 σημεία" του προέδρου Ουίλσον. Συγκρότησαν αμέσως μια επιτροπή που θα διέδιδε την πολιτική του Ουίλσον. Η Επιτροπή αυτή διήρκησε μέχρι που ο πρόεδρος αρνήθηκε να αναλάβει την κηδεμονία. Ένας από τους θερμούς υποστηρικτές της πολιτικής του προέδρου Ουίλσον ήταν και ο Πρίγκιπας Σαμπαχαντίν που τότε βρίσκονταν στην Ελβετία. Στις 5 Δεκεμβρίου 1918 συνέταξαν ένα υπόμνημα προς τον πρόεδρο Ουίλσον επιβεβαιώνοντας ότι υποστηρίζουν τις θέσεις υπογράφοντας το αρκετά σημαντικά στελέχη τα οποία αργότερα βρίσκονται στο πλευρό του Κεμάλ πασά.
Το ζήτημα της κηδεμονίας (mandets):
Ένα νέο είδος κράτους το προτεκτοράτο

Ο Ουίλσον θέλησε να κρατήσει υπο την κηδεμονία της Αμερικής την Αρμενία προωθώντας έτσι τις αμερικανικές επιδιώξεις. Έστειλε επίσημη αντιπροσωπεία στην Τουρκία για να διερευνήσει την κατάσταση και να υποβάλλει τις προτάσεις για την αποδοχή της κηδεμονίας σχετικά για την Αρμενία.
Οι τούρκοι εθνικιστές βλέποντας τον διαμελισμό της χώρας τους από την Αγγλία σκέφτηκαν να υποστηρίξουν απεγνωσμένα την πολιτική των ΗΠΑ αποδεχόμενοι την κηδεμονία της. Ενώ οι φιλελεύθεροι τούρκοι υποστήριξαν ανοικτά την πολιτική της Αγγλίας. Ο Ισμέτ πασάς στα δυο γράμματα του που έστειλε στον στρατηγό Κιαζίμ Καράμπεκιρ περιγράφει για την κατάσταση που επικρατεί στην Πόλη.
Σύμφωνα με τον Ναύαρχο Bristol η Αγγλία πρότεινε στον πρόεδρο Ουίλσον να πάρει υπό την κηδεμονία την Αρμενία με σκοπό να μπεί φραγή στον μπολσεβίκικο επεκτατισμό. Δηλαδή να διαμορφωθεί μια ουδέτερη ζώνη από τις ΗΠΑ.
Ο στρατηγός Harboοrd στην έκθεση του αναφέρει ότι "ο Κεμάλ είναι υπέρ ενός κράτους υπό την Αμερικανική κηδεμονία". Σίγουρα αυτή η θέση του Κεμάλ διαψεύδεται από τον ίδιο ότι ήταν ζήτημα πολιτικής τακτικής και όχι στρατηγικής σημασίας. Αργότερα στο συνέδριο της Σεβάστειας συζητήθηκε το θέμα και ο Κεμάλ για να ξεκαθαρίσει την παρεξήγηση έστειλε ένα υπόμνημα στον στρατηγό Harbord διορθώνοντας φραστικά πάνω στο ζήτημα αυτό.
Ο Αμερικανός στρατηγός Harboοrd επισκέφθηκε τον Κεμάλ στη Σεβάστεια και του υπέβαλε την επίσημη αμερικανική πρόταση για την διατήρηση της ακεραιότητας του Οθωμανικού κράτους με αντάλλαγμα να μπει υπό την κηδεμονία των ΗΠΑ. Βέβαια η πρόταση δεν έγινε αποδεκτή από τον Κεμάλ.
Κατά το έτος 1919 αρκετές αμερικανικές αντιπροσωπείες επισκέφτηκαν την Αρμενία και το Κουρδιστάν. Οι αμερικανικές αντιπροσωπείες ήλθαν σε επαφή με διάφορες προσωπικότητες. Δηλαδή με αυτούς που ήθελαν την αμερικανική κηδεμονία και με αυτούς που ήταν αντίθετοι με αυτό το μοντέλο. O Lord Curzon ξανά πρότεινε να παραχωρηθεί η Αρμενία στις ΗΠΑ
Μετά από μια μεγάλη έρευνα του Στρατηγού Harboord στην περιοχή, ο πρόεδρος Ουίλσον κατάθεσε τον Απρίλιο του 1920 στη Γερουσία την πρόταση του στρατηγού για Αμερικανική κηδεμονία στον Καύκασο και στην Αρμενία. Τελικά καταψηφίσθηκε η πρόταση του προέδρου και το φθινόπωρο η Αρμενία και ο Καύκασος πέρασε στον έλεγχο των Μπολσεβίκων. Παρά την Αγγλική επιθυμία το να αναλάβουν οι ΗΠΑ την κηδεμονία της Αρμενίας δεν πέτυχε λόγω της απόρριψης από το κογκρέσο. Επειδή η Αγγλία δεν είχε την δυνατότητα να ελέγξει μόνη της την περιοχή για αυτό επιθυμούσε να εμπλέξει στο σύστημα κηδεμονίας και τις ΗΠΑ.
Κατόπιν οι ΗΠΑ θέλησαν να αποκτήσουν ελευθερία δράσης στην Ευρώπη. Στην συνέχεια τα πράγματα οδηγήθηκαν στη διάσκεψη του Σαν Ρέμο τον Απρίλιο του 1920 η συμφωνία που έγινε έδινε τη Μοσούλη, το Ιράκ και την Παλαιστίνη στην Αγγλία, η Γαλλία θα έπαιρνε τη Συρία. Οι ΗΠΑ αγνοήθηκαν τελείως και για αυτό δεν αναγνώρισαν τα αποτέλεσμα της διάσκεψης.



Δημοσιεύθηκε το μήνα Δεκέμβριο 2008 στην μηνιαία εφημερίδα "ο Πολίτης"
Τρότσκι Λέων, Ευρώπη και Αμερική, "Πρωταγόρας" 1981
Ψυρούκη Νίκο, Η Μικρασιατική Καταστροφή, Επικαιρότητα 1982
ΡΟΥΚΟΥΝΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, Εξωτερική Πολιτική, Αθήνα 1983, Besikci Ismail, Kurdistan Uzerinde Emperyalist Bolusum Mucadelesi, Yurt yayinlari, 1992, Ψυρούκη Νίκο, Μικρασιατική Καταστροφή, Επικαιρότητα 1982
4 Besikci Ismail, Kurdistan Uzerinde Emperyalist Bolusum, Avcioglu Dogan, Milli Kurtulus Tarihi c. I
Tekin Yayinlari Istanbul 1985

glu Dogan, Milli Kurtulus Tarihi c.I , Karabekir Kazim, Istiklal Harbimiz c.I
Avcioglu Dogan, στο ίδιο σελ. 262
Besikci Ismail, Kurdistan Uzerinde Emperyalist Bolusum, Yurt Yayini, Ψυρούκη Νίκο, Μικρασιατική Καταστροφή

Ετικέτες Πολιτική-ιστορία

αναρτήθηκε από το χρήστη george batzas @ Πέμπτη, Δεκεμβρίου 04, 2008