20 Ιουνίου 2011

Μια απλή ανάγνωση των τουρκικών βουλευτικών εκλογών

Στις 12/6 διεξήχθησαν οι βουλευτικές εκλογές στην γείτονα χώρα. Για πολλούς η νίκη του ΑΚΡ ήταν αναμενόμενη. Προεκλογικά υπήρχαν τρία βασικά στοιχήματα, που απασχόλησαν τα τουρκικά ΜΜΕ:
· Ο νικητής θα κέρδιζε 367 έδρες για να αναθεωρήσει το Σύνταγμα μέσω Βουλής ή 330 έδρες για να έχει την δυνατότητα να προτείνει την διεξαγωγή δημοψηφίσματος προς έγκριση νέου Συντάγματος;
· Το CHP θα άγγιζε το 30%; Αυτός ήταν και ο στόχος του προέδρου του κόμματος Kılıçdaroğlu (Κιλιτσντάρογλου), που τον αντιπολιτευόταν εσωτερικά ο τέως πρόεδρος του κόμματος Baykal (Μπαϊκάλ).
· Μετά την παύση έξι κουρδικών κομμάτων, στα τελευταία είκοσι χρόνια, πως θα αντιδρούσε η Νοτιοανατολική Τουρκία (Τουρκικό Κουρδιστάν);
Και τα τρία προαναφερόμενα στοιχήματα στην πραγματικότητα χρησιμοποιήθηκαν προς αποφυγή πραγματικών αναλύσεων, οι οποίες αν και υλοποιήθηκαν, «αποκρύφτηκαν» από την κοινή γνώμη. Όμως πριν να ψηλαφίσουμε τα ευαίσθητα πολιτικά δεδομένα που επικαλείται να αντιμετωπίσει η γείτονα χώρα, ας δούμε τον τρόπο επιλογής αντιπροσώπων στην Τουρκική Μεγάλη Εθνική Βουλή (Türkiye Büyük Millet Meclisi) και τα αποτελέσματα σ’ αριθμούς. 

«Μηχανικός κάλπης»

Βάσει του 4ου άρθρου του εκλογικού νόμου (Ν. 2839-10/6/1983), κάθε νομός εκλέγει τουλάχιστον έναν αντιπρόσωπο. Μετά ο πληθυσμός της χώρας (βάσει τελευταίας απογραφής πληθυσμού) διαιρείται δια του αριθμού των εναπομεινάντων εδρών και βρίσκεται ο αντιπροσωπευτικός αριθμός. Τέλος ο πληθυσμός κάθε νομού διαιρείται με τον αντιπροσωπευτικό αριθμό και έτσι καθορίζεται ο αριθμός βουλευτών που θα εκλεγούν από κάθε νομό. Εάν ο αριθμός βουλευτών υπερβεί τους 18 σ’ ένα νομό, τότε ο νομός χωρίζεται σε δύο εκλογικές περιφέρειες, εάν υπερβεί τους 35 σε τρεις εκλογικές περιφέρειες κ.ο.κ. 
Το εν λόγω άρθρο είναι σημαντικό για την εκλογή ανεξαρτήτων βουλευτών. Διότι κάθε κόμμα που κατεβαίνει στις εκλογές πρέπει να αναδείξει υποψήφιους σε κάθε νομό της χώρας και εάν δεν λάβει το 10% των έγκυρων ψήφων της επικράτειας δεν δικαιούται να εκπροσωπηθεί στη Βουλή. Οι δε ανεξάρτητοι πρέπει να συγκεντρώσουν τις ψήφους που αναλογούν σε κάθε νομό.

Βέβαια θα προσέξατε ότι δεν υφίσταται η χειραγωγήσιμη κατάσταση «βουλευτών επικρατείας». Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που σε κάθε εκλογική αναμέτρηση η Τουρκική Βουλή ανανεώνεται πέρα του 50%. Από την άλλη στις εκλογές του 2011 εκλέχθηκαν 78 γυναίκες (το 14% των εκλεγμένων βουλευτών), που αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών στην τουρκική Βουλή από την ίδρυσή της (AKP 45, CHP 19. MHP 3, ανεξάρτητες 11). Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι περισσότερες υποψήφιες που εκλέχθηκαν ανήκουν στο «ισλαμικό ΑΚΡ».  
Οι ανεξάρτητοι με 6,66% ψήφους έστειλαν 36 αντιπροσώπους στη Βουλή. Το θέμα σχολιάζεται ως επιτυχία των «μηχανικών κάλπης», που διαθέτουν οι κουρδικές οργανώσεις. Είναι γεγονός ότι στους νομούς που επιλέγονται τρεις ή και περισσότεροι βουλευτές, η ανάδειξη ενός ανεξάρτητου δεν είναι δύσκολη. Όμως το να εκλεγούν 3/3 Hakkari, 3/4 Şırnak, 6/11 Diyarbakır, 4/8 Van, 3/6 Mardin, 2/4 Μuş κ.ο.κ χρειάζεται μεγάλη προετοιμασία, άριστη συνεργασία υποψηφίων με ψηφοφόρους και εμπιστοσύνη σε συνάνθρωπο ομοϊδεάτη. Διότι εκτός που έπρεπε όλοι να καλύψουν τον ελάχιστο αριθμό ψήφων, όπως προκύπτει από τον πληθυσμό του νομού, συνάμα και όλοι οι εκλεγμένοι έπρεπε να πάρουν περίπου τις ίδιες ψήφους, ούτως ώστε στη δεύτερη κατανομή να μην τους ξεπεράσει κάποιος υποψήφιος κόμματος. Π.χ. στο Hakkari οι 3 ανεξάρτητοι έλαβαν 31.925, 31.765, 30.977 και στο Diyarbakır οι 6, 78.220, 71.231, 69.292, 66.119, 65.138, 61.232 ψήφους! Δηλαδή υπήρξε πλήρης συντονισμός σε νομό που ο πληθυσμός υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο!  
Το ευχάριστο είναι ότι στη Μάρδην (Mardin), ένας από τους εκλεγμένους ανεξάρτητους βουλευτές, είναι ο ασσυριακής καταγωγής συνήγορος της Ασσυριακής Καθολικής Εκκλησίας Erol Dora (με 52.582 ψήφους). Για πρώτη φορά μετά τις εκλογές του 1957 εκλέγεται χριστιανός βουλευτής στην Τουρκική Βουλή. Βλέπουμε ότι έχει αποδώσει η συνεργασία δυνάμεων μέσα σε δημοκρατικό περιβάλλον. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε την θετική δράση των Βαπτιστών ιεραποστόλων, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αναστύλωση Ασσυριακών εκκλησιαστικών μνημείων στην Νοτιοανατολική Τουρκία.

Οι νικητές, Erdoğan και η παρέα του, μετά από 10 χρόνια στην εξουσία, ανέβασαν το ποσοστό των ψήφων κατά 3,32% σε σχέση με τις εκλογές του 2007, και με 21.442.206 ψήφους έλαβαν την εμπιστοσύνη του 49,9% των ψηφοφόρων που πήγαν στην κάλπη. Το CHP, που σιωπηλά στηρίχθηκε και από τον αιώνιο αντίπαλό του, τον Demirel (εφημερίδα Milliyet 16/6/2011), έλαβε το 25,91 % των ψηφισάντων.

Όμως ας αναλύσουμε και τα προεκλογικά στοιχήματα.   
Δυνατότητα αναθεώρησης Συντάγματος

Έχοντας υπ’ όψη ότι στην «πραγματική δημοκρατία» δεν υφίστανται αδιέξοδα και σε δημοκρατικά συνταγμένο Σύνταγμα δεν υπάρχουν άρθρα που δεν αλλάζουν, ας δούμε τις επισημάνσεις του καθηγητή Yavuz Atar του Πανεπιστημίου Selçuk (εφημερίδα Yeni Şafak 15/6/2011):    
«Πρέπει να δημιουργήσουμε Σύνταγμα που στηρίζεται στα ατομικά δικαιώματα και το κράτος υπηρέτης αυτών»… «τα εναπομείναντα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η χώρα μας μπορούν να επιλυθούν μόνο με την άμεση συνταγματική αναθεώρηση» …

Αν και στο δημοκρατικότερο Σύνταγμα της Τουρκίας (αυτό του 1961), που συντάχθηκε μετά την επέμβαση των ενόπλων δυνάμεων του 1960, αναγράφονταν ότι το πρώτο άρθρο δεν αλλάζει, το κίνημα των ενόπλων δυνάμεων του 1980 πέταξε στο καλάθι των αχρήστων το Σύνταγμα του 61 και επέβαλε το νέο Σύνταγμα του 1982. Άρα η νοοτροπία «δεν αλλάζει», ούτε «επιτρέπεται πρόταση αλλαγής» ήδη έχει διατρυθεί από τα ίδια κέντρα εξουσίας. Ο καθηγητής επισημαίνει το ζήτημα λέγοντας: «Τα Συντάγματα του 61 και του 82, που δημιουργήθηκαν μετά από κοινωνικές δράσεις και αντιδράσεις, πρέπει άμεσα να αντικατασταθούν, από ένα νέο, σύγχρονο, δημοκρατικό, πολιτειακό, που λαμβάνει υπόψη το άτομο, και περιορίζει το κράτος σε σύγχρονες παρεμβάσεις».

Όμως για να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα μέσω της Βουλής απαιτούνται 367 βουλευτές, και εφόσον δεν υπάρχουν, για να προταθεί δημοψήφισμα προς έγκριση νέου Συντάγματος, 330 βουλευτές. Ο Erdoğan χωρίς να έχει εσωτερικές απώλειες αναζητά επιπλέον 31 ψήφους για ταχεία αλλαγή και 4 ψήφους γία διαδικαστική αλλαγή. Έχοντας υπ΄ όψη ότι οι 31 ανεξάρτητοι προέρχονται από νομούς, που είχαν ψηφίσει πάνω από 85% «Ναι» στο δημοψήφισμα αλλαγής άρθρων Συντάγματος, που διεξάχθηκε στις 12/9/2010, πιστεύουμε ότι με τον πρώτο ή τον δεύτερο τρόπο στην Τουρκία θα έχουμε σύντομα πλήρη αναθεώρηση του Συντάγματος.

Αυτό, που φοβίζει τους πάντες είναι ότι οι 6 από τους 36 ανεξάρτητους βρίσκονται στις φυλακές [ένας ως υπόδικος της υπόθεσης βαριοπούλα, (balyoz). Πέντε από την υπόθεση KCK, έχουν συλληφθεί στην επιχείρηση της 14/4/2009, που σκόπευε την εξουδετέρωση ανταρτών πόλεως του PKK] και οι 28 από τους 36 είναι οργανωμένοι σε κουρδικό κόμμα. Έχοντας υπόψη την κατάσταση αυτή και για να κερδίσει τις εντυπώσεις ο Kılıçdaroğlu, στις 14/6/2011 δήλωσε: «η πόρτα είναι ανοιχτή για οποιαδήποτε συζήτηση αφορά την αναθεώρηση του Συντάγματος».

Βασικό μέλημα αλλά και φόβος είναι η μετατροπή των ενόπλων δυνάμεων σε δημοσίους υπαλλήλους δια μέσου του Συντάγματος. Όμως πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό, όταν το Ανώτατο Συμβούλιο Ασφαλείας (MGK, Milli Güvenlik Konseyi) έχει ακόμα το δικαίωμα να ενίσταται στα ονόματα που εκλέχθηκαν με κάλπη (7ο κεφ. 3ο άρθρο εκλογικού νόμου) και ο εσωτερικός κανονισμός του στρατού προβλέπει το δικαίωμα κινήματος;   
Θα δεχθεί ο ΓΕΕΘΑ, ενώ σήμερα βάσει πρωτοκόλλου εισέρχεται μετά από τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό να περιμένει και «τον τελευταίο αιρετό» για να εισέλθει;  

Αποτυχία του CHP

Όταν το κόμμα αποφάσισε να μην συμπεριλάβει στους υποψήφιους βουλευτές τους υπόδικους των υποθέσεων Ergenekon και Βalyoz, γνώριζε καλά ότι θα μειωθούν οι ψήφοι του, όμως δεν ήταν γνωστή η ποσόστωση. Ας δούμε μερικά παραδείγματα ψήφων στήριξης που έλαβαν οι πρωτοκλασάτοι της ακμής του Βαθέως Κράτους, που βρίσκονται υπό κράτηση:

Ο δημοσιογράφος Tuncay Özkan 32.600, ο συνταξιούχος στρατηγός Çetin Doğan 9.378, ο συνταξιούχος αντιστράτηγος Yaşar Müjdeci 17.513, ο συνταξιούχος αντιστράτηγος Erdoğan Karakuş 1.683, ο τέως διοικητής αστυνομίας Hanefi Avcı 1.056, ο τέως αρχηγός κόμματος και δημοσιογράφος Doğu Perinçek 12.842 κ.ά.

Έτσι μόνο ο τέως πρύτανης και προσωπικός ιατρός του Ecevit, Mehmet Haberal (υπόδικος στην υπόθεση Ergenekon), κατόπιν παράκλησης και του Demirel συμπεριλήφθηκε στους υποψήφιους του CHP, ο οποίος και εκλέχτηκε.


Κατά τον Kılıçdaroğlu οι λόγοι της εκλογικής αποτυχίας του CHP είναι:

· Τα στελέχη δεν μπόρεσαν προεκλογικά να μεταφέρουν τα κομματικά σχέδια στους ψηφοφόρους.

· Οι τοπικές αυτοδιοικήσεις που ελέγχονταν από το κόμμα δεν προσέφεραν επαρκείς υπηρεσίες.

· Ο φόβος ότι το MHP θα παράμενε κάτω από 10% κόστισε κατά 2% στις ψήφους του CHP.

· Οι ελάχιστοι ψήφοι που πήγαν στους υπόδικους ήταν ψήφοι του CHP.

· Η προσπάθεια πλαισίωσης της Νοτιοανατολικής Τουρκίας ναυάγησε με τις δίκες Ergenekon και Βalyoz.

Παραβλέπει όμως ότι μια μεγάλη μερίδα του κόμματος διέπεται από το σύνδρομο των Σεβρών (εφημερίδα Yeniçağ 14/5/2011) και περισσότερο από μία «πρακτική», που εφαρμόστηκε από τον Κεμάλ. Την περίοδο εκείνη κάτω από τις εν λόγω συνθήκες η «πρακτική» αυτή δεν μπόρεσε να εκφραστεί ως μία κοσμοθεωρία. Είναι γεγονός ότι η προοδευτική πρακτική των αρχών του 20ου αιώνα δεν μπορεί να εφαρμοστεί αλλά ούτε και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του 21ου αιώνα. Η δογματική προσκόλληση σε παλιές πρακτικές, βρίσκει αδιάφορο ένα λαό, που εδώ και 25 χρόνια ζει χωρίς μιλιταριστικές επεμβάσεις και αντιλαμβάνεται τη διαφορά με το παρελθόν.

Προκλήσεις και Υποχρεώσεις του Erdoğan

Στις ημέρες μας μεταλλάσσεται η τουρκική αστική τάξη, που ζούσε με λάφυρα και κλοπιμαία. Ίσως ακόμα να ρέουν έσοδα από τον πόλεμο του Ιράκ και τις αναταραχές της Κολχίδας, όμως τα σταθερά και μακροπρόθεσμα έσοδα των πετρελαιαγωγών, αγωγών φυσικού αερίου και κάλυψης αναγκών «αδελφών δημοκρατιών» (Αζερμπαϊτζάν, Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν, Κιργκιζταν, Καζακστάν και μέσου αυτών Τατζικιστάν, Νταγιστάν, Τσετσενία κ.ά.) φέρουν έσοδα που καρπώνονται οι νεοαστοί. Η νέα αστική τάξη δεν ανήκει στην «τεχνηέντως δημιουργημένη» αστική τάξη του CHP του παρελθόντος. Άρα σήμερα βιώνεται μία εσωτερική σύγκρουση της τουρκικής αστικής τάξης, που πρέπει να περιοριστεί το δυνατόν περισσότερο από την κυβέρνηση.

Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας, που ανέρχονταν στο 8,9% το 2010, είχε θετική επίπτωση και στο πρώτο πεντάμηνο του 2011. Καθότι ήταν εκλογικό έτος, το Υπ. Οικονομικών ανακοίνωσε θετικό ισοζύγιο για το πρώτο πεντάμηνο του 2011 (ηλεκτρονική εφημ. Akşam 15/6/2011). Βέβαια η κρίση των ΗΠΑ του 2008 δεν έχει αγγίξει ακόμα την γείτονα χώρα. Τα αρπακτικά που παίζουν στην αγορά CDS, αν και καιρό είναι εγκαταστημένα στην Τουρκία, σήμερα κερδίζουν από την θετικά επιταχυνόμενη οικονομία της Τουρκίας και επενδύουν στα credit default swaps. Επειδή σε κάθε άνοδο έπεται και η κάθοδος, το τουρκικό κράτος, που διατήρησε την παραγωγή του (παρ’ ότι στις αρχές του 2000 το ΔΝΤ πίεζε προς συρρίκνωσή της) πρέπει από τώρα να προετοιμάζεται για τις επερχόμενες πιέσεις. Τα αρπακτικά μετά από την Ε.Ε. θα μεταπηδήσουν στις περιφερειακές οικονομίες, που επωφελήθηκαν από την ευρωπαϊκή κρίση.

Παίζοντας το χαρτί του Ισλαμιστή σ’ ένα κοσμικό κράτος, με παρουσία των δυνάμεων του Fetullah Gülen στο Υπ. Παιδείας, θα δημιουργηθούν σοβαρές συγχύσεις στην εκπαιδευτική πολιτική και κατά συνέπεια στο εκπαιδευτικό σύστημα. Το γεγονός αυτό θα δημιουργήσει εσωτερικές ρίξεις μεταξύ κυβέρνησης και στελεχών ΑΚΡ.

Η προεκλογική φωτοβολίδα της νέας διώρυγας Εύξεινου Πόντου – Προποντίδας, έφερε στην επιφάνεια την εκκολαπτόμενη αναθεώρηση των συνθηκών Μοντρέ και Νιών. Το θέμα θα ξαναφέρει σε αντιπαράθεση την Ρωσία με τις Δυτικές Δυνάμεις. Η τότε κυβέρνηση της Τουρκίας θα χρειαστεί ισχυρό και ευέλικτο Υπ. Εξωτερικών. Όμως η σημερινή επεκτατική πολιτική που προτείνεται από τον Davutoğlu, ομοιάζει μ’ αυτή των Νεότουρκων, που προκάλεσαν την εξάλειψη του Οθωμανικού κράτους.

Οι πρόσφατες εξεγέρσεις των Αραβικών κρατών της Μεσογείου, πηγάζουν προφανώς από το συστατικό νέων οικονομικών προοπτικών που θα προσφέρει η ΑΟΖ. Την περίοδο ίδρυσης και ανόδου, τα αραβικά κράτη για να πετύχουν την επιβίωσή τους είχαν υποθηκεύσει για αρκετές δεκαετίες τον υπεδαφικό τους πλούτο. Όμως σήμερα που διαθέτουν συσσωρευμένη υπεραξία που προήλθε από τις υποθήκες τους, είναι σε θέση να εκμεταλλευτούν ως εθνική παραγωγή τον υδάτινο χώρο που προέρχεται από την ΑΟΖ. Η Τουρκία ως «ηγέτης» του Ισλάμ αλλά και άμεσα εμπλεκόμενη με το γεγονός, πρέπει να διαχειριστεί την κατάσταση, χωρίς να εμπλακεί σε θερμά επεισόδια.

Η Τουρκία προς συνέχιση των καλών σχέσεων με τα «αδερφά κράτη της Κασπίας» δεν μπορεί να αποποιηθεί την εθνικιστική της ταυτότητα. Όμως η παντουρκιστική τάση που φέρει έσοδα από την Ανατολή, δημιουργεί έντονα προβλήματα σ’ ότι αφορά την επίλυση του Κυπριακού και τις σχέσεις στα Βαλκάνια. Με 55.000 έμμισθους στην Κύπρο, ναύσταθμο στην Αλβανία, παρακρατικούς στη Βοσνία και μαχόμενη μειονότητα στην Ελλάδα, η Τουρκία αιμορραγεί οικονομικά στην Δύση.

Εσωτερικά δε, πρέπει να επέλθει η ειρηνική λύση του Κουρδικού. Η νέα αφετηρία του 2011 βασίζεται στην ομαλοποίηση σχέσεων των κουρδικών οργανώσεων με την μητροπολιτική κυβέρνηση. Το γεγονός θα «στεναχωρέσει» οικονομικούς κύκλους της Ανατολικής Ανατολίας, που πλούτιζαν για πολλές δεκαετίες από την τεταμένη κατάσταση στο Κουρδιστάν.

Βέβαια μέσα σ’ αυτά τα μεγαλεπήβολα σχέδια δεν πρέπει να χαθούν και τα έσοδα που προέρχονται από την Ε.Ε. Η Τουρκία με τίποτα δεν θέλει να επανέλθει σε καθεστώς δασμών με την Ε.Ε. Ακριβώς εδώ έρχεται και η επίλυση του Κωνσταντινουπολίτικου ζητήματος.

Άραγε η κοινότητά μας (εντός και εκτός Τουρκίας) διαθέτει τα αντίστοιχα μέσα για να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τις εν λόγω καταστάσεις;

βκ

Ετικέτες